پایان نامه رشته روانشناسی صنعتی با عنوان ارگونومی یا مهندسی فاکتورهای انسانی
*یادآور می شود پایان نامه از ترجمه مقالات مختلف انگلیسی حاصل شده است.
چکیده:
ارگونومی
یا همان مهندسی فاکتورهای انسانی، علمی ترکیبی است که سعی دارد ابزارها،
دستگاه ها، محیط کار و مشاغل را با توجه به توانایی هایی جسمی – فکری و
محدودیت ها و علائق
انسانها، طراحی نماید. این علم با هدف افزایش بهره وری، با عنایت بر
سلامتی، ایمنی و رفاه انسان در محیط، شکل گرفته است. همچنین این علم در
تلاش است بجای متناسب سازی
انسان با محیط، محیط را با انسان متناسب سازد. در این راستا، سازمان بین
المللی کار ، واژة ارگونومی را به معنای متناسب کردن کار و شغل برای انسان
تعریف کرده است.این
علم برای طراحی و ساخت ابزار و سیستم های تولیدی از ساده تا پیچیده و
بغرنج، حل مشکلات مربوط به تکنولوژی نوین، و حتی ابزار و وسائل زندگی
روزمره، کاربرد دارد.
امروزه،
از طراحی یک ابزار ساده نظیر انبردستی ساده ( از نظر نوع جنس، مصالح بکار
رفته، اندازة دسته، نوع و ترکیب پلاستیکی دسته آن و … ) و یا یک خودکار( از
نظر قطر، اندازه، رنگ و … ) گرفته تا طراحی یک سیستم تولیدی کامل، از
ارگونومی استفاده میشود. عمدتا زمینه هایی که ارگونومی در آنها مطالعه و
اقدام میکند، عبارتند از : طراحی ابزار، وسائل، ماشین ها و تاسیسات به طرز
صحیح و مطلوب، طراحی روش انجام کار با توجه به بهترین نحوه اجراء و متناسب
با سیستم عضلانی و ساختمان فیزیکی بدن انسان و با هماهنگی روانی میان افراد
و محیط کار و ابزار کار ، وضعیت صحیح قرار گرفتن بدن و حرکات انسان حین
انجام کار ، شرایط فیزیکی مناسب در محیط کار (با توجه به عواملی از قبیل
: دما ، رطوبت ، جریان هوا ، ارتعاشات ، سر و صدا ، نور و روشنایی ، گرد و
غبار ، تشعشعات و آلودگی های -مختلف )
واژه های کلیدی:
ارگونومی Ergonomic
بهره وری Exploitation
بیومکانیک Occupational
ایستگاه کار Work Station
آنتروپومتری Anthropometry
فیزیولوژی کار Work Physiology
روانشناسی مهندسی Engineering psychology
مهندسی عوامل انسانی Human Factors Engineering
مقدمه
در
جهان کنونی و در سرآغاز سده بیست و یکم میلادی، علوم، بخش عمده‌ای از
مشکلات افراد را در سیستم‌های کاری گوناگون حل و فصل کرده است. در این
راستا، علوم و فنونی وجود دارند که
از زوایای مختلف سلامت و بهداشت انسانها و نیز کارآیی آنها را مورد بررسی
و تجزیه و تحلیل قرار می‌دهند. یکی از این علوم، ارگونومی یا همان مهندسی
فاکتورهای انسانی است. نیاز توجه
هر چه بیشتر به عوامل انسانی در هر سازمانی بدون شک جزو مهمترین اصول و
معیارهای آن سازمان است زیرا تمامی سازمان‌ها بدون استفاده از منابع
انسانی، در واقع بی‌معنی و بی‌اعتبار هستند و فلسفه وجودی[۱]شان به خطر می‌افتد.
پس،
ناگفته پیداست که باید به این انسانهای شریفی که در سازمان‌ها و شرکت‌های
مختلف با دل و جان کار می‌کنند، ارزش قائل شده و قبل از هر چیز آنها را به
عنوان همنوع خود در نظر آوریم،
نه به مثابه قسمتی از دستگاه تولیدی سازمان )کارزار جدی 1379(. جویس
مریلین، رئیس مؤسسه جویس در سیاتل آمریکا بر این عقیده است که اکنون دیگر
این باور عمومیت یافته است
که شرکت‌هایی که بهره وری و کنترل کیفیت را مدِ نظر دارند، دخالت دادن
ارگونومی را در برنامه‌هایشان به عنوان یک شم تجاری بکار می‌گیرند؛
شرکت‌های موفق برنامه ارگونومی را با ایمنی، کنترل کیفیت و برنامه‌های تولیدی جهت دستیابی به حداکثر سود تلفیق نموده اند (طاهری 1376).
بالاخره
باید اشاره کرد که در نظر گرفتن اصول ارگونومی در کار، نه تنها باعث حفظ
سلامت نیروی انسانی و کارآمد در جوامع بشری میشود، بلکه مانع تحمل بسیاری
از هزینه‌های مالی بر اقتصاد
کشورهای فقیر خواهدشد. بعنوان مثال با طراحی درست و اصولی محل کار،
می‌توان از متحمل شدن بیشترِ هزینه‌هایی چون هزینه از کار افتادگی، هزینه
ناشی از حوادث، هزینه زمان از
دست رفته تولید، هزینه ضایعات تولید اجتناب کرد. کم کردن زمان انجام کار،
حذف حرکات اضافی در روند کار، شیوه ارتباط با محیط بیرونی، موازنه عرضه و
تقاضا، بهینه سازی محیط کار،
صرفه
جویی در مصرف انرژی، و در یک کلام ارتقاءِ سطح سلامت انسان و شکوفایی
اقتصادی، همه و همه از جمله مسائلی است که با شناخت صحیح از این دانش نوین
می‌توان به آن دست یافت.در
حال حاضر در صنایع مختلف کشور، بخش‌های زیادی به چشم می‌خورد که کارگران
در آن واحدها مشغول انجام فعالیت‌های بدنی و جسمانی می‌باشند.
فهرست مطالب
چکیده : 1
مقدمه: 2
تاریخچه ارگونومی: 4
تعاریف ارگونومی: 7
شاخه های دانش ارگونومی: 9
چگونگی اجرای ارگونومی: 12
طراحی یک پست کار: 14
بیان مسئله: 18
اهداف و دامنه عملکرد ارگونومی: 19
سیستم انسان ـ ماشین: 30
تعیین رژیم‌های کار ـ استراحت: 21
ایستگاه های کار: 22
آنتروپومتری (تن سنجی) : 33
بررسی صدمات اسکلتی ـ عضلانی مرتبط با کار: 34
حمل دستی کالا: 25
فیزیولوژی کار: 27
پیشنهادات: 38
خلاصه: 39
منابع: 41
