مبانی نظری و پیشینه پژوهش جرأت ورزی
در 46 صفحه ورد قابل ویرایش با فرمت doc
توضیحات: فصل دوم پایان نامه (پیشینه و مبانی نظری پژوهش)
همراه با منبع نویسی درون متنی به شیوه APA جهت استفاده فصل دو پایان نامه
توضیحات نظری کامل در مورد متغیر
پیشینه داخلی و خارجی در مورد متغیر مربوطه و متغیرهای مشابه
رفرنس نویسی و پاورقی دقیق و مناسب
منبع : فارسی وانگلیسی دارد (به شیوه APA)
نوع فایل: WORD و قابل ویرایش با فرمت doc
قسمتهایی از متن مبانی نظری و پیشینه
تعریف جرأتورزی
از آنجا که انسان موجودی اجتماعی است، همواره در تلاشاست تا
مهارتهایی جهت تسهیل روابط میانفردی به دست بیاورد. توجه روز افزون به
جرأت ورزی به عنوان موردی از مهارتهای زندگی، حاکی از آشکارشدن ارزشها و
تأثیرات فراوان این مهارت است. اهمّیت جرأت ورزی در ارتباطات بین فردی و
نقش مؤثر آن در تعاملهای اجتماعی، منجر به پژوهشهای متعددی در این زمینه
گردیدهاست.
در متون ترجمه شده به فارسی کلمه assertion معادل با واژهی جرأتورزی،
ابراز وجود، تأیید خود، اظهار وجود، خود بیانگری، جسارت و قاطعیت به
کاررفته است. مسألهی ابراز وجود و مقولهی جرأت ورزی، در واقع توانایی
افراد جهت برقرارنمودن روابط بین فردی مناسب در تعاملات اجتماعی و یکی از
مهمترین عوامل مؤثر در بهداشت روانی است. (بندورا[1]،1977).
میتوان جرأتورزی یا ابراز وجود را قلب رفتار میانفردی ( لین و
همکاران،2004) یا مهارت برقراری ارتباط میانفردی ( آلبرتی و آمونز، 1977)
برشمرد.
سازمان جهانی بهداشت، ده مهارت را به عنوان مهارتهای زندگی اصلی معرفی
نموده است. این ده مهارت عبارتند از: 1- مهارت خودآگاهی 2- مهارت همدلی 3-
مهارت برقراری ارتباط مؤثر 4- مهارت مدیریت خشم 5- توانایی ایجاد و حفظ
روابط بین فردی مؤثر 6- مهارت رفتار جرأتمندانه 7- مهارت حل مسئله 8-
مهارت مقابله با استرس 9- مهارت تصمیمگیری 10- مهارت تفکر خلاق
سازمان جهانی بهداشت این مهارتها را به سه طبقه تقسیم میکند:
الف) مهارتهای مرتبط با تفکر نقاد یا تصمیمگیری ب) مهارتهای بینفردی و
ارتباطی ج) مهارتهای مقابلهای و مدیریت فردی.
مهارت جرأتورزی در دستهی دوّم قرار میگیرد. گروه دوم،
مهارتهایی را دربر میگیرد که با ارتباط کلامی و غیرکلامی، گوش دادن فعال و
توانایی ابراز احساسات و بازخورد دادن، مرتبط هستند. در این طبقه،
مهارتهای مذاکره، امتناع و ردکردن درخواست دیگران و مهارتهای رفتار
جرأتمندانه نیز جای میگیرند.
جرأتورزی را به طورکلی میتوان توانایی ابراز صادقانهی نظرات،
احساسات و نگرشها بدون احساس اضطراب دانست، جرأتورزی همچنین شامل دفاع
فرد از حقوق خود، به شکلی که حقوق دیگران پایمال نشود، میباشد. (سازمان
جهانی بهداشت، ترجمه فنی و همکاران، 1385)
سالتر[2] و ولپی[3]
از پیشگامان طرح و مفهوم جرأتورزی در عرصهی رفتاردرمانی بودند که با
توجه به رفتارهای مراجعانشان، چنین توانایی را برای برخی از آنها لازم و
ضروری میدانستند. جرأتورزی به عنوان یک ویژگی شخصیتی و مشخصهی رفتاری در
گسترهی روانشناسی شخصیت نیز مطرح میگردد. راهبرد صفات در قالب
عاملهای شخصیت، این ویژگی را به عنوان یکی از صفات فرعی مطرح میکند. (مک
کرا و کاستا، 1999 به نقل از خان زاده،1386). در واقع ،اندرو سالتر[4] (1949) نخستین کسی بود که مفهوم جرأتورزی را بر اساس افکار پاوّلف، مبتنی بر تأثیرپذیری را برانگیختگی و بازداری عنوان کرد.
در تعاریف ابتدایی از جرأتورزی، تقریباً تمامی مهارتهای همکنشی گنجانیده شدهاست برای مثال، لازاروس[5](1971) چهار مؤلفهی زیر را برای جرأتورزی بر میشمارد:
الف) رد درخواستها
ب) جلب محبت دیگران و مطرحکردن درخواستهای خود
ج) ابراز احساسات مثبت و منفی
د) شروع، ادامه و پایاندادن به
تعاریف جرأتورزی
هاوجی و همکاران (2005) جرأت ورزی را این گونه تعریف نمودند:
جرأتورزی دربرگیرندهی احقاق حق خود، ابراز افکار، احساسات و اعتقادات خود
به روشی مناسب، مستقیم و صادقانه است، به گونهای که حقوق دیگران را از
بین نبریم. ...
...
[1]-Bandora
[2]-Salter
[3]-Wolpi
[4]-Androw Salter
[5]-Lawzares
...
موقعیت: جرأتورزی رفتاری موقعیتی است، یعنی با توجه
به تغییر موقعیتها که در روابط بین فردی اتفاق میافتد، جرأتورزی نیز
دستخوش تغییر میگردد. بدین معنا، رفتاری نسبی تلقی میشود. میتوان گفت
موقعیت و شرایط بیرونی نیز در میزان جرأتورزی نقش قابل ملاحظهای دارند.
اسلیر و دیگران (1975) از پژوهشهای مفصل خود نتیجه گرفتند که اشخاص، گاهی
در یک وضعیت میانفردی ابراز وجود میکنند و در وضعیتی دیگر ابراز وجود
نمیکنند. علاوه بر این، برخی افراد در جرأتورزیهای منفی مشکل ندارند
امّا نمیتوانند جرأتورزیهای مثبت انجام دهند. برخی افراد در خانه به
راحتی جرأتورزی میکنند امّا در محیط کار نمیتوانند، یا برعکس. در این
مواقع، باید بر وضعیت و استراتژی مناسب برای غلبه بر مشکلات تمرکز کنیم.
زمینهی فرهنگی: زمینهی فرهنگی نیز بر جرأتورزی تأثیر میگذارد، برای
مثال، خرده فرهنگهایی که اعتقادات مذهبی شدیدی دارند عملاً ابراز وجود را
به عنوان یک روش معتبر رد میکنند و به سلطه پذیری توصیهشده در انجیل
عمل میکنند. بنابراین آموزش جرأتورزی برای این افراد بیمعنا و نامناسب
خواهد بود. همانطور که فرنهایم (1978) خاطرنشان میکند، جرأتورزی یک
مفهوم فرهنگی است، یعنی جرأتورزیهایی که در آمریکا و اروپا مناسب هستند،
در فرهنگهایی که فروتنی، بردباری و یا خدمتگذاری را مقدس میدانند ممکن
است شایسته و مناسب نباشد.
سن: پاردک و دیگران( 1991) پس از بررسی دانشجویان
دورههای تکمیلی آمریکا بین سن و ابراز وجود همبستگی معنادار و مثبتی
پیداکردهاند. افرادی که سن بیشتری دارند یا در جرأتورزانه عملکردن، با
تجربهترند، بیشتر بر احقاق حقوق خود پافشاری میکنند. جرأتورزی در برخی
شرایط، دشوارتر است. این شرایط عبارتاند از تعامل با دیگران در خانه یا
محل کار آنها، ابراز وجود در کشور یا حوزهی فرهنگی دیگر، هنگامی که تک و
تنها هستیم و دوستان و همکارانمان در کنارمان نیستند، هنگامی که مجبوریم
بر دوستان و همکاران قبلی خود اعمال قدرت کنیم، وقتی با سالمندان سر وکار
داریم، وقتی با افراد بیمار در حال مرگ یا بستگان آنها ارتباط داریم،
هنگام برخورد با فقرا و محرومان، هنگام تعامل با متخصصان قدرتمند و ارشد،
در برابر جنس مخالف یا هنگام ارتباط با افراد ناتوان.
ویژگیهای اشخاص جرأتورز:
جرأتورزی عملکردی است که دارای جنبههای شناختی، هیجانی و رفتاری
است و نمایانگر توانمندی فرد در برخورد مؤثر با خواستههای محیطی میباشد،
فردی که دارای جرأتورزی مناسب است نه تنها در مواجه با مشکلات و عوامل
تنشزا رویارویی بهتری دارد، بلکه به جهت رفتار موفقّیتآمیز در برخورد با
این عوامل، ارزیابی شناختی مثبتتری از خود داشته و به تبع آن، عواطف و
هیجانات مثبتتری را نیز تجربه مینماید. (هنرمند،تقوی و عطاری، 1387)
فردی که با جرأت است میتواند ارتباط نزدیک با دیگران برقرارکند،
خودش را از سوء استفاده دیگران دور نگهدارد و دامنه وسیعی از نیازها و
افکارمثبت و منفی را ابراز نماید، بی آنکه احساس گناه و اضطراب نماید یا به
حقوق دیگران لطمه بزند(اتلر[1]،1991). در مقابل،
افرادی که جرأتورزی پایینی دارند، در باورها و احساسات و عقایدشان حتی
برای خود ارزش قائل نبوده و اصل شباهت احساسی خود با دیگران را رد
میکنند، در پاسخ علیه رفتارهای نادرست ناتوانند و نیز خواستههایشان نسبت
به دیگران را کماهمّیت میدانند. (سلطانی،1384) رفتار جرأتورزانه با
خود پندارهی مثبت، عزتنفس، تسلط خود بسندگی، و اعتماد به نفس، همگرایی و
همبستگی دارد و رفتارهای غیر جرأتورزانه بازدارنده و اجتنابی هستند و
همبستگی مثبت و بالایی با ترسها، هراسها و اضطراب اجتماعی و انواع
پرخاشگریهای درونی دارد. (محامد،1378)
تحقیقات انجامشده در داخل کشور
ریحانه شهیدی(1392) در پژوهشی با عنوان اثربخشی گشتالتدرمانی به شیوه
گروهی بر افزایش جرأتورزی و کاهش افسردگی دانشآموزان دختر به این نتیجه
رسید که شرکتکنندگان در گروههای گشتالتدرمانی به بهترین نحو آزادی و
اشتیاق را در افراد جهت تغییر ایجاد نماید و باعث افزایش جرأتورزی شود.
ربیعی و همکاران (1392) در پژوهشی با موضوع شناخت اثربخشی برنامه
جرأتورزی مدرسه محور بر مهارتهای خود تصمیمگیری و خود حمایتی
دانشآموزان دبیرستانی به این نتیجه رسید که برنامههای جرأتورزی در
دانشآموزان دبیرستانی منجر به افزایش مهارتهای خود تصمیمگیری و خود
حمایتی میشود.
اسلامی و همکاران (1391) در پژوهشی با عنوان ارزیابی اثربخشی برنامه
جرأتورزی بر میزان استرس، اضطراب و افسردگی دانشآموزان دبیرستانی
دریافتند که اجرای برنامههای جرأتورزی در دانشآموزان سنین دبیرستانی
منجر به کاهش میزان اضطراب، استرس و افسردگی آنان میشود. ...
...
[1]-Otler
...
