بررسی تأثیر تدریس مشارکتی و سخنرانی بر پیشرفت تحصیلی دانش آموزان در درس قرآن
مقدمه
یکی از
نیازهای جدی زندگی در دنیای پرشتاب امروز که حجم و سرعت تحولات و دگرگونی
های آن در تمام قرون و اعصار بشر بی سابقه است، شکل دادن به تحولات و
نوآوری های آموزشی و در سطع دبستانی و پیش دبستانی است. چرا که این امر
شاید یکی از مؤثرترین زمینه های است که ما را قادر می سازد تا فاصله خود را
با تحولات و دگرگونی های جهانی کمتر کنیم. در عصر حاضر که تکنولوژی با
سرعت سرسام آموزی پیش می رود، جامعه ما بیش از هر زمان دیگر نیازمند افرادی
هوشمند، خلاق و نوآور است. یکی از وظایف نظام آموزشی، پرورش افرادی است که
دارای اندیشه انتقادی و خلاق هستند و توانایی حل مسئله و گشودن گروهها و
معضلات را دارند، نه انباشت اطلاعات و دانش های که به سرعت منسوخ خواهند
شد. بدین ترتیب لازم است که معلمان برای تدریس روشهای را بکار ببرند که
ممکن است با روشهای که خود آنها آموزش دیده اند، بسیار متفاوت باشد. یعنی
آنها باید دانش آموزان را به صورت فعال و متفکر در فرایند یادگیری دخالت
دهند. معلمان نردبانهایی را در اختیار دانش آموز می گذارند تا به سطوح درک
و تفکر صعود کنند ولی این خود دانش آموزان هستند که باید از این نردبانها
بالا بروند. براین اساس، تدریس یعنی درگیر ساختن دانش آموز در امر یادگیری.
بعبارت دیگر تدریس یعنی وادار کردن دانش آموز به مشارکت فعال در فرایند
ساختن دانش. یک معلم نه تنها نیازمند دانش موضوعی در ضمینه تدریس می باشد
بلکه محتاج آن است که بداند دانش آموزچگونه یاد می گیرد و چگونه می توان
آنها را به یادگیرندگانی فعال تبدیل کرد. بنابراین تدریس خود درک نظام مند
از یادگیری می باشد و هدف تدریس نه تنها انتقال دانش بلکه تبدیل دانش آموز
از یک دریافت کننده ی منفعل دانش دیگران به سازنده فعال دانش خود و دیگران
می باشد و این مهم امکان پذیر نیست مگر با مشارکت فعال دانش آموز. در این
پژوهش علاوه بر معرفی انواع روش تحقیق به مقایسه میزان تأثیر روش تدریس
سنتی (سخنرانی) با یکی از روشهای فعال تدریس، یعنی روش بحث گروهی (مشارکتی)
بر پیشرفت تحصیلی و مهارتهای اجتماعی یا ارتباطی دانش آموزان پرداخته می
شود. منظور از شیوه سنتی شیوه سخنرانی است که شیوه ای استاد محور است و
دانش آموزان در کلاس، شنونده محض صحبتهای استاد هستند و درگیری و مشارکت
بسیار اندکی در امر تدریس دارند و شیوه مشارکتی شیوه بحث و گفتگوی گروهی
دانش آموزان که در آن دانش آموزان با بحث ها و گفتگو باهم به کسب اطلاعات
می پردازند و در آن دانش آموزان بخشی از تدریس محسوب
می شوند و در
امر یادگیری خود سهیم هستند. امید است نتایج این پژوهش نقطه شروع مناسبی
برای تغییر رویکرد آموزشی از «استاد محوری» به «دانش آموز محوری» و از
«یاددهی استاد» به «یادگیری دانش آموز» در موسسات آموزشی ایران باشد.
فهرست مطالب
عنوان
صفحه
فصل اول. 1
مقدمه. 2
بیان مسئله. 4
اهمیت و ضرورت پژوهش... 5
اهداف پژوهش... 7
سوالات پژوهش... 7
8............................ فرضیه های پژوهش
کلیات تحقیق.. 9
فصل دوم. 13
مبانی نظری و پیشینه تحقیق.. 13
تقسیم بندی روش تدریس... 14
شیوه مشارکتی.. 20
شرایط لازم برای روش مشارکت گروهی.. 23
مشاهده گران بحث گروهی. 24
انواع گفتگو و مشارکت ها 26
انواع روش های یادگیری مشارکتی.. 26
ویژگی های کلاس مشارکتی.. 28
چالش کلاس های مشارکتی.. 28
مزایای روش مباحثه ای.. 30
راهبردهای افزایش مشارکت... 30
فعالیت های پیشنهادی.. 33
پیشنهادهای عملی جهت بکار بستن یافته ها 34
روش های نوین تدریس درس عربی.. 36
روشهای ایجاد علاقه به زبان عربی.. 38
پیشینه نظری پژوهش... 39
نظریه های تدریس (شناخت نظریه ها ی انواع در تدریس) 42
پیشینه عملی.. 49
فصل سوم. 53
جمع آوری داده ها 53
جامعه آماری.. 54
نمونه آماری.. 54
روش نمونه گیری.. 54
ابزار اندازه گیری.. 54
پرسشنامه. 55
فصل چهارم. 56
تجزیه و تحلیل داده ها 56
فصل پنجم. 85
بحث و نتیجه گیری.. 85
نتیجه گیری.. 86
خلاصه ای از تحقیق و نتیجه گیری.. 87
منابع و ماخذ. 90
ضمائم. 91
پرسشنامه. 92
