مقاله بررسی فضا در معماری
بخشهایی از متن:
مقدمه :
وابستگی انسان به فضا ، ریشه های عمیقی دارد . این دلبستگی از نیاز به
درک روابط اجتماعی انسان ، جهت کسب مفهوم و فرمانروایی بر دنیای حوادث و
رویدادها سرچشمه می گیرد . بشر بین خود و اشیاء رابطه ایجاد می کند . بدین
معنی که وی خود را به طریق فیزیولوژی با اشیاء وفق داده و ایجاد سازگاری می
کند . چون حرکات بشر در فضا انجام می شود ، لذا فضا بیان کننده وجه ویژه
ای از ایجاد ارتباط میان انسان ها و میان انسان ها و محیط نبوده بلکه صورتی
است جامع از هرگونه ایجاد ارتباط و دربرگیرنده آن . بنابراین می توان بر
این نکته تاکید کرد که فضا فقط یک جنبه از ایجاد ارتباط کلی است .
در عهد باستان دو نوع تعریف ، مبتنی بر دو گرایش فکری برای فضا یافت می
شود : تعریف افلاطون که فضا را همانند یک هستی ثابت و از بین نرفتنی می
بیند که هر چه به وجود آید در داخل این فضا جای دارد .
تعریف ارسطویی که فضا را به عنوان Topos یا مکان بیان می کند و آن را
جزئی از فضای کلی تر می داند که محدودة آن با محدودة حجمی که آن را در خود
جای داده است ، تطابق دارد .
...
فضای معماری چه نوع فضایی باید باشد ؟
تاکنون نظریه های متعددی دربارة فضا ارائه شده است . مسلم است که فضای
معماری زیر مجموعة مبحث بزرگتری تحت عنوان فضا است . کریستین نوربرگ شولتز
در کتاب هستی ، فضا ، معماری به غیر از فضای معماری از 5 نوع فضای دیگر سخن
می گوید :
1-فضای عملی یا فضای پدیده های طبیعی و بیولوژیکی ؛
2-فضای ادراک و جهت یابی آنی انسان در محیط ؛
3-فضای هستی مربوط به تصویر و سیمای تثبیت شدة جهان در ذهن انسان ؛
4-فضای شناخت جهان فیزیکی که مربوط به ادراک علمی می شود ؛
5-فضای تجریدی روابط منطقی .
فضای معماری نوع خاصی از فضا است که با پنج فضای فوق به گونه ای مرتبط
است . در این تقسیم بندی مشاهده می شود که از 1 به 5 ، مسایل از عینی به
ذهنی میل می کنند، به گونه ای که فضای پنجم کاملاً ذهنی است . معماری به
لحاظ خصلتی که دارد ، بر عکس از جهان تجرید آغاز می کند و یه عینیت می
انجامد . اولین ایده های معماری می توانند از مسائلی کاملاً تجریدی ماند
مبانی پروژه ، الگوهای هندسی یا دیاگرام های تحلیلی کاربریها متولد شوند .
در نهایت ، فضای ساخته شدة محیطی مصنوع و فیزیکی است که در آن ، علاوه بر
پرورش ذهن ، فعالیت های طبیعی و بیولوژیکی انسان نیز صورت می گیرند .
بنابراین ، در مراحل مختلف تحقیق یک اثر ، فضای معماری به گونه ای با تمامی
موارد ذکر شده در بالا سر و کار دارد . انسان در فضای معماری زندگی می کند
، به فضا فکر می کند و فضا را خلق می کند . رابطه انسان با فضای معماری
پیچیده تر از فضای هنری نقاشی و مجسمه سازی است ، زیرا انسان این فضا را از
درون نیز تجربه می کند . این رابطه‌ای است روزمره که بخش مهمی از زندگی
انسان را مشروط می سازند . بنابراین فضا در معماری ، هدفی نهایی به شمار می
آید . برونو روی ، منتقد ایتالیایی ، می گوید : «معماری هنر ساختن فضا است
.» ویگدنون در کتاب مشهور خود ، فضا ، زمان ، معماری ، از فضا به عنوان
بحث اصلی و مرکزی معماری سخن می گوید . در هر حال ، فضای محیط طبیعی یا
فضای فیزیکی جهان ، اگرچه در دوره های مختلف همیشه به گونه ای سمبلیک یا
ساختاری ، بر فضای معماری تاثیر گذاشته است تا به امروز ، همواره با فضای
معماری تضادی آشکار داشته است .
