|
بررسی تغییر مفهوم امنیت ملی در نظام بین الملل در اثر
تحولات دهه 1990م و تأثیر آن بر برداشت امنیتی جمهوری اسلامی ایران
مفهوم امنیت ملی را بر مبنای تحولاتی که در نظام بین الملل رخ داده را در بخش اول با عنوان تغییر مفهوم امنیت ملی در نظام بین الملل بررسی خواهیم نمود
|
|
| دسته بندی | علوم سیاسی |
| فرمت فایل | doc |
| حجم فایل | 254 کیلو بایت |
| تعداد صفحات فایل | 212 |
دانلود پایان نامه کارشناسی ارشد رشته علوم سیاسی
بررسی تغییر مفهوم امنیت ملی در نظام بین الملل در اثر تحولات دهه 1990م و تأثیر آن بر برداشت امنیتی جمهوری اسلامی ایران
(بصورت جامع و کامل)
چکیده:
امنیت
ملی کشورها تحت تأثیر متغیرهای بین المللی و منطقه ای که کانونهای بحران
محسوب می شود همواره مورد تهدید قرار دارد هر چه بردامنه ی گسترش جهانی شدن
و ابعاد آن افزوده می شود، نسبت به آن دسته از کشورهایی که آسیب پذیری
بیشتری دارند این تهدیدات در عرصه های مختلف سیاسی، اجتماعی، اقتصادی و
فرهنگی تشدید خواهد شد.مفهوم امنیت ملی مانند سایر مفاهیم سیاسی تحت تأثیر
ساختاربندی و فضای حاکم بر نظام بین الملل قابل تبیین است. بنابراین با این
فرض که مفاهیم سیاسی با توجه به تغییرات شرایط محیطی (داخلی و خارجی)
تغییرپذیر هستند،
مفهوم
امنیت ملی را بر مبنای تحولاتی که در نظام بین الملل رخ داده را در بخش
اول با عنوان تغییر مفهوم امنیت ملی در نظام بین الملل بررسی خواهیم نمود.در
این خصوص دو نگرش و برداشت نسبت به مفهوم امنیت ملی وجود دارد؛ برداشت
سنتی، برداشت مدرن. برداشتهای گذشته با آنچه امروز، از این مفهوم ارائه
میگردد، متفاوت و متغیر است. لذا جهت تعیین سیرتغییر مفهوم امنیت ملی
برداشتهای گذشته و سنتی را باید جدا از برداشتهای مدرن مورد بررسی قرار
داد. با در نظر گرفتن این مطلب بخش حاضر را به دو فصل
تقسیم و هر فصل را به بررسی یکی از این برداشتها (برداشت سنتی از مفهوم
امنیت ملی، برداشت نوین از مفهوم امنیت ملی) اختصاص میدهیم.
در بخش دوم
با عنوان "تغییر برداشت جمهوری اسلامی ایران از امنیت ملی" به تغییراتی که
در برداشت جمهوری اسلامی در برهه زمانی سه دهه انقلاب اسلامی رخ داده است،
خواهیم پرداخت این بخش با این فرض که تحول مفهوم امنیت ملی در نظام بین
الملل باعث تغییر دیدگاه جمهوری اسلامی ایران نسبت به امنیت ملی شده است به
بررسی این تغییر میپردازد.
کلمات کلیدی:
امنیت ملی
نظام بین الملل
نظام دو قطبی
امنیت ملی جمهوری اسلامی ایران
مقدمه:
پس
از فروپاشی شوروی سابق، مسایل امنیتی حوزه های وسیع تری را شامل شده است.
امنیت دیگر یک فرایند یک جانبه و محدود نیست که فقط با ازدیاد قدرت نظامی
بتوان آنرا افزایش داد. امروزه مسایل امنیتی، آلودگی محیط زیست، غذا،
بهداشت، تامین شغل و مسکن، توسعه، رفاه، افزایش جمعیت، خطرفقر، مسایل
فرهنگی و موارد دیگر را شامل می شود که این مسایل راه حل ها و همکاری های
فوق ملی را نیز می طلبد.با فروپاشی شوروی،امنیت بر پایه مؤثر نظامی خارج
شده است، البته هنوز هم تهدیدات نظامی می تواند مهم باشد، زیرا توانایی
تغییرات اساسی و زیر بنایی در جامعه را داراست. هم اکنون، ابزار نظامی
بعنوان پشتوانه قدرت سیاسی بعضی کشور ها بویژه قدرت های بزرگ مطرح است،
ولی
در حال حاضر امنیت کشورها ممکن است از لحاظ نظامی، فرهنگی، اجتماعی و
اقتصادی مورد تهدید قرار گیرد که ابزار مقابله با اینها، تنها قدرت نظامی
نیست. ویژگی تهدیدات جدید باعث گردید تا کشورها به همکاری وتعامل با یکدیگر
در سطح جهانی روی آورند، چرا که این تهدیدات، جدا از اینکه یک دولت-
ملت را بخواهد تهدید بکند، منطقه وجهان را نیز به مخاطره می اندازد.
بنابراین با تغییر وتحولاتی که در روابط بین الملل پس از دهه 90م بوجود
آمد.، مفهوم امنیت را نیز دچار تحول نمود.
از
یک طرف مفهوم امنیت ملی، گسترده تر شد. از طرف دیگر برای تامین و دستیابی
به آن از رقابت و برخورد به همکاری و تعامل در این زمینه، تغییر مفهوم داد.
قبل از دهه 90 امنیت یک کشور ناامنی سایرین محسوب می گردید. امنیت، «حاصل
جمع صفر» معنی می شد. بنابراین همواره درگیری و رقابت نظامی در صحنه بین
الملل حاکم بود، در صورتیکه اکنون نه تنها امنیت یک واحد سیاسی، ناامنی
سایرین محسوب نمی گردد، بلکه امنیت یکی، امنیت دیگران نیز است. امروزه
تهدیدات از ویژگی جهانی برخوردارند، بطوریکه یک واحد سیاسی به تنهایی قادر
به مقابله با آن نیست و علاوه بر آن تهدیدی که یک واحد سیاسی را به چالش
کشانده، امکان سرایت به سایر واحد های سیاسی را دارد.
فهرست مطالب
مقدمه:
1- شرح و بیان مساله پژوهش:
2- بررسی متون موجود:
3- سوال اصلی:
4- سوالات فرعی:
5- مفروض ها:
6- فرضیه:
7- متغیر های اصلی تحقیق:
8- روش تحقیق:
9- سازماندهی تحقیق:
بخش اول:تغییر مفهوم امنیت ملی در نظام بین الملل
فصل اول:برداشت سنتی از مفهوم امنیت ملی
مبحث اول: مبانی تاریخی
الف:تعریف مفهوم امنیت ملی
ب: ظهور پدیده دولت های ملی
ج: امنیت دستجمعی
د: حاکمیت سیستم دو قطبی
ح: جنگ سرد
دوره اول(55-1945م
دوره دوم (1956- 1955م):
دوره سوم (1962- 1956م
دوره چهارم دوره طولانی تشنجزدایی (79- 1962م):
دوره پنجم جنگ سرد جدید (85- 1979م
خ: در آستانه فروپا شی نظام دوقطبی
مبحث دوم: مبانی نظری برداشت سنتی از امنیت ملی
جمع بندی
پی نوشت ها
الف:پیروزی انقلاب اسلامی
ب: سیاست دوگانه امنیتی
ج: برداشت اولیه جمهوری اسلامی ایران از امنیت ملی
د: قانون اساسی
ح: صدور انقلاب
خ: نهضت های آزادیبخش
ت: انقلاب اسلامی؛ تلاش در جهت تغییر وضع موجود
ث: عامل موفقیت جمهوری اسلامی ایران در اتخاذ اصل« نه شرقی – نه غربی»
ر: مقطع زمانی جنگ تحمیلی
ز: انقلاب اسلامی؛ تهدیدی بالقوه برای کشورهای حوزه خلیج فارس
س: پیروزی انقلاب اسلامی ایران و تولد شورای همکاری خلیج فارس
جمع بندی
پی نوشت ها
فصل دوم:برداشت نوین از مفهوم امنیت ملی
الف: فروپاشی نظام دوقطبی و پایان جنگ سرد
ب: تهدیدات نوین امنیت ملی
ج: تاثیر جهانی شدن بر تغییر مفهوم امنیت ملی
د: تهدیدات زیست محیطی
جمع بندی
پی نوشت ها
بخش دوم:تغییر برداشت جمهوری اسلامی ایران از امنیت ملی
فصل اول:امنیت ملی از دیدگاه جمهوری اسلامی ایران قبل از پایان جنگ سرد(دهه اول انقلاب اسلامی)
الف:پیروزی انقلاب اسلامی
ب: سیاست دوگانه امنیتی
ج: برداشت اولیه جمهوری اسلامی ایران از امنیت ملی
د: قانون اساسی
ح: صدور انقلاب
خ: نهضت های آزادیبخش
ت: انقلاب اسلامی؛ تلاش در جهت تغییر وضع موجود
ث: عامل موفقیت جمهوری اسلامی ایران در اتخاذ اصل« نه شرقی – نه غربی»
ر: مقطع زمانی جنگ تحمیلی
ز: انقلاب اسلامی؛ تهدیدی بالقوه برای کشورهای حوزه خلیج فارس
س: پیروزی انقلاب اسلامی ایران و تولد شورای همکاری خلیج فارس
جمع بندی
پی نوشت ها
فصل اول:امنیت ملی از دیدگاه جمهوری اسلامی ایران بعد از پایان جنگ سرد
(دهه دوم و سوم انقلاب اسلامی)
مبحث اول: دوران ریاست جمهوری حجت الاسلام هاشمی رفسنجانی
الف: تغییر سیاست امنیتی
ب: خروج از انزواگرایی
ج: پایان جنگ تحمیلی
د: تحولات نظام بینالملل و تأثیر آن بر جمهوری اسلامی ایران
ت: عادی سازی روابط دیپلماتیک با کشورهای عضو شورای همکاری خلیج فارس «76- 1368ش»
مبحث دوم: دوران ریاست جمهوری آقای خاتمی
الف: دهه سوم انقلاب اسلامی؛ همکاری و تعامل در صحنه بین الملل
ب: سیاست تنشزدایی و اعتمادسازی در روابط کشورها
ج: گفت و گوی تمدنها
د: گسنرش روابط سیاسی بین ج. ا. ایران و کشورهای عضو شورای همکاری خلیج فارس «76 به بعد»
جمع بندی
پی نوشت ها
نتیجه گیری
