دانلود پایان نامه زن ونقش او در توسعه روستایی

پایان نامه زن ونقش او در توسعه روستایی پایان نامه زن ونقش او در توسعه روستایی

دسته بندی	روانشناسی و علوم تربیتی
فرمت فایل	doc
حجم فایل	129 کیلو بایت
تعداد صفحات فایل	235

پایان نامه زن ونقش او در توسعه روستایی 

فهرست مطالب

عنوان                                                                                   صفحه

چکیده ...............................................................................................................................................

مقدمه ................................................................................................................................................

فصل اول: طرح تحقیق ..............................................................................................................

1-1- بیان مساله .........................................................................................................................

1-2- اهمیت و ضرورت تحقیق ............................................................................................

1-3- فرضیه ..................................................................................................................................

1-4- اهداف تحقیق ...................................................................................................................

1-5- پیشینه تاریخی ................................................................................................................

1-6- روش‌شناسی تحقیق ......................................................................................................

1-7- محدودیتهای پژوهش ...................................................................................................

1-8- تعریف اصطلاحات و واژه‌ها ........................................................................................

فصل دوم: کلیات و مبانی نظری پژوهش ..........................................................................

2-1- توسعه و اهداف آن «دیدگاههای نظری» ............................................................

2-2- توسعه با تاکید بر نقش زنان ......................................................................................

2-3- دیدگاههای موجود در تئوری زن و توسعه ........................................................

2-4- نقش مشارکت زنان در اقتصاد روستایی ..............................................................

2-4-1- اهمیت اشتغال زنان در مناطق روستایی .......................................................

2-4-2- جایگاه زنان در توسعه روستایی و کشاورزی ..............................................

2-4-3- نقش زنان روستایی در دامداری ........................................................................

2-4-4- صنایع دستی ..............................................................................................................

2-4-4-1- تاریخچه صنایع روستایی در ایران .............................................................

2-4-4-2- اهداف ایجاد صنایع روستایی ........................................................................

2-4-4-3- نقش زنان روستایی در تولید صنایع دستی ............................................

2-4-4-4- اثرات صنایع روستایی بر اشتغال زنان روستایی ایران .......................

2-5- اهرم آموزش و کیفیت بهره‌گیری زنان .................................................................

2-6- توسعه پایدار و نقش محوری زیست محیطی زنان روستایی .....................

2-7- مسائل و مشکلات زنان روستایی ............................................................................

فصل سوم: کلیات و ویژگیهای طبیعی تالش ...................................................................

3-1- موقعیت، حدود و وسعت .............................................................................................

3-2- توپوگرافی ...........................................................................................................................

3-3- اقلیم ......................................................................................................................................

3-3-1- شرایط اقلیمی منطقه ..............................................................................................

3-3-2- درجه حرارت ..............................................................................................................

3-3-3- بارندگی .........................................................................................................................

3-3-4- رطوبت نسبی ..............................................................................................................

3-3-5- تبخیر ..............................................................................................................................

فصل چهارم: نگرشی بر جغرافیای انسانی تالش .............................................................

4-1- توزیع و تراکم جمعیت .................................................................................................

4-2- ساخت جنسی و سنی ..................................................................................................

4-3- نیروی انسانی و اشتغال ................................................................................................

4-3-1- جمعیت شاغل بر حسب گروههای عمده فعالیت ......................................

4-4- جمعیت و تغییرات آن ..................................................................................................

4-5- عناصر جمعیتی ................................................................................................................

4-5-1- میزان موالید در شهرستان تالش .......................................................................

4-5-2- باروری ...........................................................................................................................

4-5-3- مرگ و میر ..................................................................................................................

4-5-4- رشد جمعیت در شهرستان تالش .....................................................................

4-5-5- مهاجرت در شهرستان تالش ...............................................................................

4-6- وضع سواد و کیفیت آموزش ......................................................................................

4-6-1- بررسی وضع سواد در شهرستان تالش ............................................................

4-6-2- آموزش ...........................................................................................................................

4-6-3- نهضت سوادآموزی ...................................................................................................

4-7- بهداشت و درمان ............................................................................................................

4-8- شاخصهای بهداشتی ......................................................................................................

فصل پنجم: چگونگی تاثیرگذاری زنان روستایی تالش بر توسعه منطقه:............

5-1- عوامل موثر بر نقش و سهم زنان در فعالیتهای روستایی منطقه ..............

5-1-1- بستر اکولوژیکی و عمومی منطقه مورد مطالعه ..........................................

5-1-2- بستر جمعیتی روستاهای منطقه مطالعاتی ...................................................

5-1-3- متغیرهای اکولوژیکی-اقتصادی در روستاهای شهرستان تالش ..........

5-1-4- سهم زنان در فعالیتهای اقتصادی روستاهای تالش ..................................

5-1-5- نقش و حیطه کار زنان در فعالیتهای غیر زراعی ........................................

5-1-5-1- دامداری و پرورش طیور ..................................................................................

5-1-5-2- زنبورداری ...............................................................................................................

5-1-5-3- نوغانداری ................................................................................................................

5-1-5-4-صنایع روستایی .....................................................................................................

5-2- ویژگیهای اجتماعی- اقتصادی فعالیتهای زنان روستایی منطقه ...............

5-2-1- تفاوتهای جنسی در نحوه بهره‌گیری از سواد و تاثیر آن بر اقتصاد روستایی منطقه       

5-2-2- کم و کیف درگیری زنان در انواع فعالیتها .....................................................

5-2-3- منزلت اجتماعی واشتغال زنان ............................................................................

5-2-4- جایگاه اشتغال زنان و درآمد خانوار در منطقه ...........................................

5-2-5- نقش و جایگاه تصمیم‌گیری و مدیریتی زنان در امور تولیدی و
خانوادگی..................................................................................................................................................

5-3- نقش زنان روستایی تالش در حمایت و حفاظت از منابع طبیعی و محیط
زیست ......................................................................................................................................................

فصل ششم: نتیجه‌گیری و پیشنهادات ...............................................................................

6-1- نتیجه‌گیری ........................................................................................................................

6-2- پیشنهادات ..........................................................................................................................

6-3- پیوستها ................................................................................................................................

فهرست منابع و ماخذ فارسی .................................................................................................

فهرست منابع و ماخذ لاتین ....................................................................................................

چکیده انگلیسی ............................................................................................................................

فهرست جداول

عنوان                                                                                   صفحه

جدول شماره 2-1- زنان در شاخصهای توسعه به تفکیک مناطق جغرافیایی در
جهان ........................................................................................................................................................

جدول شماره 2-2- وضعیت اشتغال زنان روستایی به تفکیک مشاغل در سال
 1375......................................................................................................................................................

جدول شماره 2-3- متوسط درصد سهم زنان در مراحل مختلف فعالیتهای کشاورزی در استانهای کشور         

جدول شماره 2-4- مراحلی که زنان در آن مشارکت دارند ...................................

جدول شماره 2-5- متوسط درصد سهم زنان در مراحل مختلف پرورش دام در استانهای کشور

جدول شماره 4-1- تعداد شهرها، دهستانها و آبادیهای دارای سکنه به تفکیک
بخش ........................................................................................................................................................

جدول شماره 4-2- جمعیت بر حسب جنس به تفکیک ساکن و غیر
ساکن .......................................................................................................................................................

جدول شماره 4-3- تعداد جمعیت و درصد شهرنشینی تالش طی سالهای
65-1375 .............................................................................................................................................

جدول شماره 4-4- تعداد جمعیت و درصد شهرنشینی بازسازی نشده در شهرستان تالش سالهای 65-1375   

جدول شماره 4-5- تعداد خانوار، بعد خانوار و افزایش آن در شهرستان تالش سالهای 65-1375         

جدول شماره 4-6- وضعیت سوادآموزی در شهرستان تالش 1375 .................

جدول شماره 4-7- شاخصهای بهداشتی ........................................................................

جدول شماره 5-1- سهم زنان و مردان در پرورش دام «گاو، طیور» به تفکیک
فصول .......................................................................................................................................................

جدول 5-2- پراکندگی گروههای زنان زنبوردار استان گیلان ...............................

جدول 5-3- مراحل و سهم کار زنان و مردان در پرورش کرم ابریشم...............

جدول 5-4- سطح تحصیلات به تفکیک زن و مرد در روستاهای نمونه ...........

جدول 5-5- نحوه توزیع ساعات کارهای خانگی و اقتصادی در یک شبانه‌روز به تفکیک مرد و زن        

جدول 5-6- توزیع ساعات کار زنان خانوار بر حسب انواع فعالیتها به تفکیک سطوح تحصیلی     

جدول 5-7- توزیع ساعات کار زنان خانوار بر حسب انواع فعالیتها به تفکیک گروههای سنی      

جدول 5-8- توزیع روزهای کار زنان بر حسب فصول و انواع محصولات مورد کشت      

جدول شماره 5-9- اشتغالات دارای پائین‌ترین منزلت و ارزش از نظر
پاسخگویان.............................................................................................................................................

جدول شماره 5-10- شکل مرجع کار از نظر زنان روستایی .................................

جدول شماره 5-11- جایگاه و سهم درآمد زنان و مردان در اقتصاد خانواده

جدول شماره 5-12- حجم کار زراعی زنان در طی سال به تفکیک سطوح درآمدی
خانوار.........................................................................................................................................................

جدول شماره 5-13- توزیع انواع تصمیم‌گیریها بر حسب جنسیت .....................

جدول شماره 5-14- انواع تصمیمات متخذه .................................................................

چکیده :

بنابر باور بسیاری از صاحب‌نظران، انسان محور توسعه پایدار است و جامعه‌ای می‌تواند توسعه یابد که همه افراد آن ظرفیت توسعه پذیری را داشته باشند و راه‌ها و روش‌های مناسب برای حصول توسعه پایدار را بیابند. بنابراین تا زمانی که به زنان کشورمان به عنوان نیمی از نیروی انسانی در روند توسعه توجه کافی معمول نگردد تحقق این آرمان، آرزویی محال به نظر می‌‹سد. بررسی نقش زنان در توسعه نشان می‌دهد که زنان روستایی در گذشته و حال با انجام فعالیتهای مختلفی چون کشاورزی، دامداری، صنایع دستی و سایر صنایع روستایی و انجام وظایف خانه و بچه‌داری، نقش عمده‌ای در اقتصاد خانوار به عهده داشته‌اند.

در این تحقیق شواهدی به علاقه و توجه زنان روستایی منطقه تالش به انواع فعالیتهای موجود روستایی و گسترش آنها و حفظ محیط زیست منطقه خودشان اشاره شده است. بر این نکته نیز تاکید شده که تنها زمانی می‌توان از زنان روستایی توقع توجه به منابع محیط زیست و بالا بردن سطح زندگی را داشت که برای تامین نیازهای اولیه و ابتدایی آنان چاره‌ای اندیشیده شود، خصوصاً آگاهی دادن درست از طریق بالا بردن سطح سواد.

مقدمه:

جغرافیای انسانی در دهه‌های اخیر دستخوش تحولات مهمی گردیده که این تغییرات نه تنها در روش بلکه در محتوا ظهور یافته است. در این راستا مطالب جدیدی مطرح شده و عناوین تازه‌ای اتخاذ گردیده است. یکی از موضوعات بالقوه قدرتمندی که در تحقیقات میدانی جغرافیا در حال ؟؟ نما می‌باشد بر مسایل مربوط به زنان و تقسیم کار جنسیتی تاکید می‌ورزد ضرورت طرح اینگونه سوالات از یک سو ناشی از آگاهی فزاینده جغرافیدانان در جهت بکارگیری قواعد و قوانین اجتماعی در تجزیه و تحلیلهای جغرافیایی بوده و از سوی دیگر به این دلیل بوده است که جهت انجام اصلاحات لازم برای رسیدن به چهارچوب عملی و نتیجه‌گیری صحیح از مسایل خاص اجتماعی- فضایی الزاماً بکارگیری ابزارها و تکنیکهای خاص این علم ضرورت می‌یابد.

بدین منظور در سال 1984 اولین کتابی که با دیدگاه جغرافیا و جنسیت تدوین شده بود به چاپ رسید این کتاب در حال حاضر خارج از چاپ می‌باشد.[1]

ظهور علاقه‌ها و توجه بیشتر به شناخت موقعیت زنان در جغرافیای بریتانیا عمدتاً در اواخر 1970 آغاز گردید. در ایالات متحده و بریتانیا ابتدا در جهت برخورداری زنان و دسترسی برابر آنان به منابع از جمله اشتغال تاکید بیشتری صورت می‌گرفته و در پی آن زنان در تحقیقات جغرافیایی توجه بیشتر را کسب نمودند.[2]

به دنبال آن به سرعت یک جغرافیای ؟؟ واضحتری توسعه یافت که نه تنها بر موارد مطالعه جغرافیا بلکه به روش به کار رفته برای سازماندهی این دانش به منظور جلب نظرات بیشتر به امور زنان با دید انتقادی می‌نگریست. این انتقادات بیشترین بحثها را در طی 15 سال در توسعه جغرافیا برانگیخته است.[3]

جغرافیدانان ؟؟ مدت زیادی این مساله را که در نظم حاکم توسط مردان نتایج جدی را در بر داشته و اینکه چه چیزی به عنوان دانش جغرافیای واقعی به حساب می‌آید و هم چه کسی می‌تواند چنین دانشی را گسترش دهد، مورد بحث قرار داده‌اند. آنها اصرار داشتند که جغرافیا یک سری فرضیات نامعین درباره اینکه مردان و زنان چه کاری انجام می‌دهند و اینکه آن نظمی که بر فضاها، مکانها و چشم‌اندازها متمرکز شده یک نظم مردانه است را مطرح می‌کند.

با توجه به مسایل مربوط به زنان مانک و هانس[4]در مقاله‌ای روشنگر نه تنها بر اتخاذ دیدگاهی جغرافیایی بر چنین نظراتی تاکید داشته بلکه بر ضرورت موقت کردن انتقالی را که بر اساس نظر مولفین توسط انحرافات بوجود آمده در جریان فمنیستی غیر قابل دسترس شده است اقرار ورزیده‌اند.

این اشتباه خواهد بود که گمان شود جغرافیدانان بطور کلی با مسایل زنان درگیر نیستند، هر چند که در واقع غالب کارهایشان در مورد زنان آشکارا به سمت مردان گرایش می‌یابد، برای مثال در مطالعه مسایل مهاجرت اگر نویسندگان و مولفین مهاجرت زنان را نادیده می‌گیرند و تنها به این فرض ساده که توده عظیمی از مهاجرت در پی ازدواج صورت می‌پذیرد اکتفا می‌نمایند.

تحقیق حاضر تنها اقدام سطحی را برای پر کردن خلاء در تحقیقات جغرافیایی انجام داده و در جستجوی راههای برای تاکید بر مشارکت زنان در نواحی روستایی جهت دستیابی به توسعه همه جانبه می‌باشند شد سابقه این گونه تحقیقات در ایران نسبتاً جدید است. سالهای اخیر شاهدی بوده است بر انفجاری در مطالعاتی که زنان و نقش آنان را در اقتصاد بررسی می‌نمایند. در غالب این مطالعات ضرورت تغییر نقش و جایگاه زنان در زمینه‌های وسیعتر اجتماعی مورد تاکید قرار گرفته است. اگر چه زنان شهری از سوی دانشمندان جامعه شناسی مورد توجه بیشتری قرار داشته‌اند، لیکن در اکثر موارد زنان روستایی علی‌رغم مشارکت فوق‌العادشان در زندگی اقتصادی عمدتاً مورد فراموشی قرار گرفته‌اند. زنان روستایی که به پایین‌ترین قشر جامعه تعلق دارند شاید نامرئی‌ترین مشارکت کنندگان در فرایند اقتصادی باشند در حالیکه زنان شهری به لحاظ اینکه بیشترین ظهور را در زندگی اقتصادی خود دارند، نرخ مشارکت‌شان نیز در فعالیتهای اقتصادی بیشتر و بهتر برآورد شده است.

برخلاف نرخ مشارکت مردان به نظر می‌رسد مشارکت زنان نسبت به یک دسته از عوامل اکولوژیکی، اجتماعی، اقتصادی و فرهنگی حساس باشد. حتی اصول بنیادی تقسیم کار جنسیتی نیروی کار نیز از ناحیه‌ای به ناحیه دیگر تغییر‌پذیر است بدین ترتیب ملاحظات فوق‌انگیزه اصلی برای مطالعه این مساله را فراهم ساخته است.

---

دانلود پایان نامه نقش گردشگری در توسعه روستایی

پایان نامه نقش گردشگری در توسعه روستایی پایان نامه نقش گردشگری در توسعه روستایی

دسته بندی	جغرافیا
فرمت فایل	doc
حجم فایل	214 کیلو بایت
تعداد صفحات فایل	48

پایان نامه نقش گردشگری در توسعه روستایی

مقدمه

امروزه صنعت گردشگری در جهان توسعه فراوانی یافته است و بسیاری از کشورها از این رهیافت توانسته اند وضعیت خویش را تا حد در خور توجهی بهبود بخشیده وبسیاری از مشکلات خود را از قبیل بیکاری، پایین بودن سطح درآمد سرانه وکمبود درامد ارزی را پوشش دهند.(رضوانی1374)

 گردشگری روستایی به عنوان یکی از بخشهای مهّم گردشگری بسیار مورد توجه قرار گرفته  است ودر فرایند جهانی شدن اهمیت روزافزونی یافته است. این بخش از گردشگری علاوه بر حفظ ارزش ها . باورها.رسوم باستانی با ایجاد فرصتهای برای اشتغال وکسب ودرامد برای ساکنین محلی وتوسعه ساختارهای زیربنایی امکان توسعه پایدار ویک پارچه روستایی را فراهم میکند.

امروزه اهمیّت صنعت کشاورزی به عنوان محور اصلی توسعه روستایی کم رنگ تر شده است. و از طرف دیگر رشد فزاینده جمعیّت افزایش بهره برداری ها وکاهش منابع طبیعی و در نتیجه تهدید محیط زیست انسانی جوامع روستایی را برای ادامه حیات و تداوم رشد خود بر منابع درآمدی دیگری را داشته باشد. (باباخان زاده 1389)

کشور ایران از نظر منابع طبیعی جز ده کشور برتر دنیا به شمار می رود. که می تواند از اثرات حاصل ازگردشگری در کاهش مشکلات بیکاری و درآمد اقتصادی بهره مند شود اما بر اساس آمارها ایران از این فرصت بهره کافی را نبرده است به طوری که در میان کشورهای اسلامی رتبه دهم را دارا می باشد.(ابوالحسن نژاد 2- 1382 )

سرعین به لحاظ موقعّیت جغرافیایی وطبیعی خود از شمال و شمال غرب به کوههای سر به فراز کشیده سبلان از جمله بابا مقصود و آیقار و ... وبه خصوص از سمت روستایی الوارس،لاطران و ورگه سران به قله های معروف سلطان ساوالان با ارتفاع4818 متر منتهی می گردد. این کوهها و ارتفاعات در هر یک از فصل های سال، جاذبه های مخصوص خود را دارند.

فهرست مطالب

فصل اول

مقدمه. 1

بیان مسئله. 1

ضرورت انجام پژوهش... 3

سوال تحقیق. 4

اهداف تحقیق. 4

هدف کاربردی تحقیق. 4

فصل دوم

تعریف اصطلاهات کلیدی تحقیق. 6

انواع توریسم. 6

تاریخچه توریسم در جهان. 7

تاریخچه توریسم در ایران. 7

مفهوم توریسم روستایی؛ 8

مهمترین جاذبه های روستایی.. 9

موانع و مشکلات توریسم روستایی.. 9

فواید توریسم روستایی ؛ 10

توسعه روستایی ؛ 12

توسعه از دیدگاه جهانی اسلام ؛ 12

مفهوم پایداری توسعه. 13

مفهوم ناپایداری توسعه؛ 13

سوابق تحقیق(پیشینه) 14

فصل سوم

روش تحقیق. 16

جامعه آماری.. 16

روش گردآوری اطلاعات.. 16

فصل چهارم

گردشگری در شهر توریستی سرعین.. 18

اداب و رسوم. 19

تقسیم بندی فصل زمستان در سرعین و روستاهای حومه. 21

لباس محلی روستاهای سرعین.. 21

بازی های محلی.. 22

جاذبه های گردشگری سرعین.. 22

بررسی گردشگری روستایی روستاهای سرعین.. 23

دهکده سنگی و زیر زمینی ویند کلخوران. 23

روستای تاریخی گنزق. 25

دره اردی موسی.. 26

غارها و معماری صخره ای روستای گنزق. 26

امامزاده سیدابوالقاسم. 27

لباس محلی روستای گنزق. 28

بخش اردیموسی.. 28

دره جنگلی اردی موسی.. 28

روستای توریستی بیله درق. 29

چشمه آب معدنی بیله درق. 30

روستای آغ مام (آتشگاه) 31

غار کهرلر. 31

آبهای معدنی روستای آتشگاه 32

چشمه بئیش بولاغی.. 32

آرامگاه امامزاده عبدالله.. 32

روستای ورگه سران. 33

زمان بنای روستا 33

جاذبه های گردشگری روستای ورگه سران. 33

روستای لاطران. 34

روستای الوارس... 34

پوشاک محلی روستای الوارس... 35

جاذبه های روستای الوارس... 35

آبشار گورگور. 35

پیست اسکی الوارس... 36

ایل شاهسون و گردشگری روستایی و عشایری.. 36

فصل پنجم

نتیجه گیری و پیشنهادات.. 39

از جمله اقداماتی که می توان انجام داد. 40

منابع. 41

دانلود تحقیق دهستان زریبار و توسعه روستایی

دهستان زریبار و توسعه روستایی دهستان زریبار و توسعه روستایی

دسته بندی	جغرافیا
فرمت فایل	doc
حجم فایل	44 کیلو بایت
تعداد صفحات فایل	74

دهستان زریبار و توسعه روستایی 

انگیزة انتخاب موضوع

طرح مسأله

فرضیه ها

اهداف تحقیق

مسائل و مشکلات تحقیق

مفهوم توسعه

مفهوم توسعه از دیدگاه جغرافیا

تعاریف روستا

تاریخچة توسعة روستایی

برنامه ریزی برای توسعة روستایی

توسعه پایدار

توسعه اقتصادی

شهرستان مریوان از نظر تقسیمات کشوری و موقعیت جغرافیایی

ویژگیهای طبیعی شهرستان مریوان

مشخصات اقلیمی شهرستان مریوان

هیدرولوژی عمومی شهرستان مریوان

موقعیت جغرافیایی

ویژگیهای انسانی

ویژگیهای اقتصادی شهرستان مریوان

زمین شناسی عمومی

زمین شناسی عمومی

خصوصیات آب و هوا

وضعیت بارش

توزیع فصلی بارش

رطوبت نسبی

انواع سریهای خاک

کیفیت آب دریاچه

کیفیت فیزیکی آب دریاچه

آبهای زیر زمینی

انگیزة انتخاب موضوع

در کشورهایی مانند ایران که بخش زیادی از جمعیت آن در روستاها متمرکز شده اند، اجرای برنامه های توسعه اقتصادی با توجه به توانهای طبیعی مناطق روستایی ضروری به نظر می رسد، چرا که با ورود این بخش از جامعه به چرخه تولید شرایط برای رشد موزون و همه جانبه اقتصاد کشور مساعد می گردد. تغییر شیوه های بهره برداری سنتی از منابع موجود یا به عبارتی مکانیزه کردن شیوه های تولید، صرفه اقتصادی بیشتر به همراه داشته و دلبستگی روستاییان را به ماندن در روستا بیشتر خواهد نمود. در واقع اجرای هرگونه برنامه ای بدون توجه به مشکل بیکاری و میزان درآمد روستاییان با موفقیت همراه نخواهد بود. بنابراین لازم است، قبل از اجرای هر برنامه ای توانهای محیطی روستا در رابطه با میران جمعیت این مناطق بررسی گردد. ومتناسب با جمعیت شاغل و بیکار در رابطه با توانهای موجود، برنامه ریزی گردد.

دهستان زریبار یکی از دهستانهای بخش مرکزی شهرستان مریوان است که با داشتن 13 روستا و شرایط طبیعی و انسانی مناسب، زمینه بسیار مستعدی را برای توسعه اقتصادی دارا می باشد. خاک‌های حاصلخیز، شرایط اقلیمی مناسب، وجود آب کافی و همچنین نیروی انسانی کافی امکان توسعه اقتصادی بویژه توسعه بخش کشاورزی  را فراهم نموده است 0

متأسفانه باوجود فراهم بودن چنین شرایطی، بدلیل حاکم بودن دیدگاه های سنتی در بهره برداری از منابع موجود، معضل بیکاری و مهاجرت روستاییان به شهرمریوان همچنان به قوت خود باقی است. بنابراین ریشه یابی این مسائل معرفی توانها و پتانسیل های موجود منطقه زمینه تحقیق حاصل را فراهم نموده است تاتوانمندیهای موجود دهستان در حیات اقتصادی و توسعه اقتصادروستایی دهستان شناخته شود.

2-1- طرح مسأله

مهمترین رکن اقتصاد روستا کشاورزی است. در کشورهایی که درصد قابل توجهی از جمعیت در روستا ها ساکن هستند توجه به این بخش ( کشاورزی ) ضروری است. کشاورزی معمولاً بخش اصلی در اقتصاد کشورهای در حال توسعه است. بطوریکه بین 45 %تا 90% کل محصول و 60% تا 90% کل اشتغال را در برمی گیرد.از این رو توسعه اقتصادی در این کشورها ارتباط نزدیک با توسعه اقتصاد کشاورزی آنها دارد.

یکی از ویژگیهای بخش کشاورزی در کشورهای در حال توسعه، از جمله ایران کارایی پایین آن است. علت پایــین بودن کارایی در این کشورها، فشار زیاد بر زمین، کاربرد تکنولوژی عقب مانده . پس انداز کم و در نتیجه سرمایه گذاری کم می باشد (آسایش 1347، ص111).

دهستان زریبار با وجود داشتن توانهای محیطی بیشمار متأسفانه همچنان  با مشکل بیکاری درآمد پایین و مهاجر ت بی رویه روستاییان به شهر دست به گریبان است. شیوه‌های سنتی کشت، و کاربرد تکنولوژی های غیرمدرن سبب شده است که کشاورزی منطقه جوابگوی نیازهای معیشتی ساکنان منطقه نباشد و درنتیجه مهاجرت به شهر ها همچنان ادامه داشته باشد. تکرار این روند خالی شدن روستاها را از سکنه باعث خواهد شد ومتعاقباً رشد ناموزون جمعیت شهری را به دنبال دارد. دریاچه زریبار به عنوان بخشی از دهستان زریبار و به عنوان یکی از زمینه های اشتغال زایی متأسفانه به طور مقبول مورد بهره برداری قرار نگرفته است. توسعه شیلات  به لطف وجود دریاچه زریبار می تواند  تأمین کننده بخش عمده ای از نیازهای معیشتی دهستان زریبار باشد. از لطف دیگر وجود جاذبه های توریستی و سیاحتی، امکان ایجاد تأسیساتی در اطراف دریاچه، به ویژه برای تعدادی از روستاهای دهستان که در مجاورت دریاچه واقع شده اند فراهم کرده است که این امر می تواند دهستان یادشده را در جهت توسعه اقتصادی به حرکت در آورد. بنابراین با توجه به مسائل یاد شده سوالاتی به شرح زیر قابل طرح است.

1-آیاشرایط منطقه برای توسعه بخش کشاورزی جهت ممانعت مهاجرت روستاییان به شهر مناسب است ؟

2-آیاایجاد یک بازارهفتگی در دهستان زریبار لازم است ؟

3- آیاجاذبه های توریستی دهستان نقشی در توسعه روستایی منطقه می تواند داشته باشد؟

3-1- فرضیه ها

فرضیه عبارتند است از یک ایدة غیرقطعی و آزمایش با حدسی زیرکانه که برای نتیجه تحقیق می زنیم و پیشنهادی است که در محک آزمایش علمی سنجیده می شود
(نبوی، 1365).

هدف اصلی این تحقیق تعیین اثرات توسعه کشاورزی و توریسم دراقتصادروستایی است. از این جهت نگارنده سعی می کند تادرمقوله اصلی به فرضیه های زیرپاسخ دهد.

1- به نظر می رسد با توسعه اقتصاد روستایی، روند مهاجرت روستاییان این منطقه به شهرکندتر شود ودرنتیجه از رشد ناموزون جمعیت شهری جلوگیری شود.

2- باتوجه به تولیدات منطقه ( از نظرکشاورزی، دامداری ) ایجاد یک بازار هفتگی دراین دهستان ضروری بنظر می رسد.

3- به نظر می رسد باتوجه به طبیعت بکر، وجود دریاچه زریبار، وسایر توانهای توریستی و سیاحتی منطقه در صورت توسعه صنعت توریسم زمینه اشتغال برای روستاییان بیش از پیش فراهم خواهد شد.

4-1- اهداف تحقیق

دهستان زریبار در یک قلمرو جغرافیایی مناسب ودر مستعد ترین نقاط از لحاظ منابع طبیعی به ویژه آب و زمین واقع شده است. یعنی در منطقه ای که بهره برداری از آب آسان و به زیر کشت درآوردن زمینها سهل است دارای استعدادهای زیادی در زمینه کشاورزی، توریسم می باشد. در صورت وجود مطالعه و برنامه ریزی درست و اصولی جهت استفاده بهینه از این منابع بسیاری از مشکلات موجود دهستان زریبار مرتفع خواهد گردید. بنابراین برنامه ریزی اصولی قبل از هر چیز در گرو شناسایی، مطالعه و نهایتاً برنامه ریزی هدفمند است که موجب ریشه کن کردن فقر، گرسنگی، ایجاد رفاه ساکنان روستا و حفظ محیط زیست روستاها، گردد.

در این رساله قصد بر این است که توانهای محیطی این دهستان از یک طرف معرفی کرد و از طرف دیگر موانع و مشکلاتی که در سرراه توسعه اقتصادی این دهستان واقع شده تبین گردد سپس، با ارائه راه حلهایی نحوه استفاده بهینه و بهره برداری از منابع موجود مشخص شود اهدافی که به طور کلی مد نظر هستند، عبارتند از:

1- بکار گیری حداکثر منابع و استفاده بهینه از ظرفیتهای تولیدی به طوری که حداکثر بازده حاصل شود.

2- رسیدن به رفاه اجتماعی و اقتصادی بدون تخریب محیط طبیعی و آرام روستا.

3- بررسی مسائل و مشکلات تولید و عرضه محصولات کشاورزی و دامداری.

4- عرضه نمودن رهنمودها یی جهت دستگاههای اجرائی که در ارتباط با توسعه مناطق روستایی هستند.

5- پیشنهاد استفاده از بذرهای اصلاح شده به منظور بهره برداری بیشتر در واحد سطح.

6- بررسی امکان ایجاد یک بازار هفتگی برای عرضه مستقیم محصولات کشاورزی با قیمت مناسب.

7- ارائه راه حلهایی به منظور جلو گیری از مهاجرت بی رویه روستاییان و یا حداقل کاهش روندآن.

8- معرفی نمودن جاذبه های سیاحتی، توریستی دهستان با توجه به وجود دریاچه زریبار و منابع طبیعی گسترده و غنی مانند رودخانه ها، جنگل، مراتع و… .

9- توسعه مکانیزاسیون و به کار گیری روشها ی نوین درامور کشاورزی منطقه.

10- معرفی تنگناها و محدود یتهای محیطی، اجتماعی و اقتصادی در امر توسعه اقتصاد روستایی.

5-1- مراحل تحقیق

در انجام تحقیق حاضر مفاهیم توسعه و توسعه روستایی و توسعه اقتصادی روستایی به تفصیل مورد مطالعه و بررسی قرار گرفته، سپس شاخص های توسعه روستایی در رابطه با دهستان زریبار مطالعه شده است.

1-ابتدا به مطالعه مبانی، نظری و بررسی شاخص ها ی توسعه روستایی، اقدام به جمع آوری اطلاعات شده است. در این مطالعه علاوه بر مطالعه کتابخانه ای، از تمامی روستاهای دهستان بازدید به عمل آمده است و ویژگیهای طبیعی و انسانی دهستان و نحوه توزیع خدمات روستایی مورد بررسی قرارگرفته است.

2-دراین مرحله اطلاعات گرد آوری شده از طرق فوق الذکر، دسته بندی گردیده است و هرکدام درجای خود تحلیل و تبین گردیده است.

3- دراین مرحله اطلاعاتی گردآوری شده تجزیه و تحلیل گردیده است ونتایج حاصله درقالب نقشه، نمو دار و تحلیل ارائه گردیده است.

6-1- مسائل و مشکلات تحقیق

تحقیق حاضر همچون سایر پژوهشهای دانشگاهی با مسائل و مشکلات زیادی همراه بوده است. یکی از مشکلات اساسی، عدم دسترسی به آمار و اطلاعات موثق بود. متاسفانه برای بدست آوردن چنین آمارهایی محققین با موانع زیادی روبرو هستند طبیعتاً گرفتن نتایج درست و ارائه تحلیهای دقیق نیازمند استفاده از آمار و اطلاعات دقیق است. بدست آوردن آمار و اطلاعات اغلب بسیار وقت گیر بوده و در بسیاری از مواقع با موفقیت همراه نیست بنابراین در این میان علاوه برصرف هزینه، بیشتر وقت محققین به هدر می رود. رساله حاضر نیز از این قاعده مستثنی نبوده ودر بسیار ی موارد کوشش برای بدست آوردن آمار و اطلاعات با موافقیت همراه نبوده است اما با این حال و با وجود تمام این کاستی ها سعی شده است که تحلیلی درست و نزدیک به واقعیت در مورد شرایط طبیعی و انسانی دهستان زریبار صورت گیرد، تا با تکیه  بر این تحلیلها گامی و لو اندک در جهت توسعه اقتصادی این دهستان برداشته شود.

1-2- مفهوم توسعه

شناخت بهتر هر پدیده نیاز به تعریف جامع و کاملی از آن پدیده دارد. واضح است که هرچه این تعریف جامع و کاملتر باشد  شناخت آن پدیده آسانتر و دقیقتر خواهد بود.

توسعه در فرهنگ دهخدا به معنی فراخی و وسعت آمده است که بصورت توسعه دادن نوسعه پیدا کردن و توسعه یافتن استعمال می شود.

توسعه ترجمه کلمه دیولوپمنت[1] است که در فرهنگ آریانپور معانی مختلفی از آن شده اسـت. تــرقی، نمو، مرحله تکمیلی، کمـال، پیشرفتگی، بروز و آشکار سازی (آریانپور،1370، ص 588).

توسعه، اساساً یک عملکرد انسانی است که در آن همه مردم جامعه به طور کامل بسیج می شوند  دور باطل فقر و مرض شکسته می شود، کیفیت زندگی همه مردم در همه نواحی جغرافیایی بهبود می یابد. در همان حال : مفهوم تازه ای از روابط کشور با سایر کشورها در سطوح بین الملی مطرح می گردد( رضوانی، 1374، ص 24).

پروکفیلد در تعریف توسعه می گوید : فرایند عامی که در این زمینه وجود دارد اینست که «توسعه » را بر حسب پیشرفت به سوی اهداف رفاهی نظیر تقلیل فقر و بیکاری و کاهش نابرابری تعریف کنیم ( ازکیا، 1374، ص 18).

دکتر حسین آسایش عقیده دارند توسعه یعنی:

«ارتقاء ظرفیتهای اجتماعی در جهت رفع نیازهای محسوس جامعه، افزایش بهره برداری از امکانات و قابلیتهای اجتماعی در جهت رشد و تعالی جامعه» (آسایش،1374، ص 9).

میسرا با مفهومی جامع توسعه را چنین تعریف می کند « توسعه به عنوان یک مفهوم متعالی دستاورد بشری و پدیده های چند رشته ای است و فی نفسه یک مسلک ( ایدئولوژی) به حساب می آید، توسعه چون دستاورد بشری است در محتوا و نمود دارای مختصات فرهنگی است و بر تحول ارگانیک دلالت دارد و هدف از توسعه دستیابی فزاینده انسان به ارزش است و بر معنای زیر تاکید دارد، اولاً، توسعه یک فرایند است نه وضع ایستا، ثانیاً این فرایند در نهایت به ارزشها مربوط می شود و هدف از توسعه «ایجاد زندگی پر ثمر» است.

تغییرات مثبت که موجب بهبود وضع زندگی مردم گردد توسعه نامیده می شود. لیکن توسعه به معنی کوشش آگاهانه، نهادی شده و مبتنی بر برنامه ریزی برای ترقی اجتماعی و اقتصادی جامعه پدیده منحصر به فرد قرن بیستم است که از سال 1917 در شوروی آغاز گردید( همان ص 16)0

همچنین،مایکل تودارو[2] معتقد است که توسعه را باید جریانی چند بعدی دانست که مستلزم تغییرات اساسی در ساخت اجتماعی، طرز تلقی عامه مردم و نهادهای ملی و نیز تسریع رشد اقتصادی، نابرابری و ریشه کن کــردن فقر مطلق است (از کیاء 1369، ص8).

پیتر دو نالدسن[3] در تعریف توسعه می گوید : توسعه به وجود آوردن تغییرات اساسی در ساخت اجتماعی، گرایشها و نهادها برای تحقق کامل هدفهای جامعه است و در این استحاله مهم اگر توده مردم درگیر باشد ممکن است میوة رشد فوراً نصیب آنها نشود، زیرا که فرایند توسعه اغلب فرایند رنج آور و دشورای است، تا همه مردم با آگاهی همگانی از تغییرات و نیاز مطابقت با آن در امر توسعه مشارکت اصیل نداشته باشند ادامه توسعه ممکن نخواهد بود ( دینی، 1370، ص 85 ).

2-2- مفهوم توسعه از دیدگاه جغرافیا

شاید تنها شاخه ای از علوم که می تواند در مفهوم توسعه با توجه به رابطة انسان و طبیعت داوری کند دانش جغرافیا باشد چرا که در جغرافیا، هم محیطهای طبیعی مطالعه می شوند و هم عکس العملهای محیط اجتماعی بررسی می گردد.

از این رواغلب جغرافیدانان در شناخت میزان تـوسعه نواحی از معیارهای جغرافیائی مدد می گیرند. زیرا به کارگیری معیارهای جغـــرافیائی، مارا از اثرات زیانبار تکنولوژی ناسازگار در محیط زیست آگــاه می ســازد و هم از اتــلاف منابع طبیعی و انسانی محیـط زندگی جلو گیری می کند.

---