دانلود پایان نامه کارشناسی ارشد رشته زبان و ادبیات فارسی
درون مایۀ مرگ و شهادت در شعر شاعران دفاع مقدس
(بصور کامل و آپدیت شده در قالب 179 صفحه)
اضافه شدن آپدیت پنجم:
1.انعکاس عاشورا در شعر دفاع مقدس 17 صفحه
2.تأملی بر شعر و شاعری در دوره دفاع مقدس 14 صفحه
3.فرهنگ ایثار در شعر دفاع مقدس 16 صفحه
4.فرهنگ شهادت در شعر انقلاب 13 صفحه
5.بازتاب دفاع مقدّس در آینه شعر فارسی 15 صفحه
چکیده
الف. موضوع و طرح مسئله (اهمیت موضوع و هدف):
موضوعی که این تحقیق به بررسی آن می پردازد «درون-مایۀ مرگ و شهادت در شعر شاعران دفاع مقدس» است.
گفتنی
است که تعداد شاعران دفاع مقدس از شمار بیرون است و بررسی آثار تمامی این
شاعران در فرصت اندک، امری بس دشوار به نظر می آید. هدف این تحقیق، بیان
درون مایه های اصلی و درخور توجه شاعران دربارۀ مرگ و شهادت است و اینکه
شاعران بیشتر از چه تصاویر و مفاهیمی برای بیان مقاصد هنری خود بهره جسته
اند؛ البته در خصوص این درون مایه ها به عنوان یک تحقیق جداگانه یا کتابی
مجزا کار درخوری صورت نگرفته است.
ب. مبانی نظری شامل مرور مختصری از منابع، چارچوب نظری و پرسش ها و فرضیه ها:
منابع
موجود دربارۀ تحقیق با تلاش فراوان فراهم شد. زیاد بودن تعداد شاعران و
آثار نسبتاً زیاد آنها، دغدغۀ اصلی پژوهنده بود ولی با کوشش فراوان تمام
آثار شاعران، مطالعه و بررسی شد و درون مایه های مورد نظر با ژرف نگری و
دقت بسیار استخراج و طبقه بندی شد.
- پرسش هایی که برای پژوهنده مطرح بودند، عبارتند از:
1- دفاع مقدس تا چه حد در شعر شاعران دورۀ انقلاب اسلامی تأثیر داشته است؟
2- درون مایۀ مرگ و شهادت در شعر شاعران دفاع مقدس چگونه نمود یافته است؟
3- چه درون مایه هایی در این رابطه از بسامد بالایی برخوردار بودند؟
- فرضیه هایی که پژوهنده در پی ارائۀ آن ها برآمده است:
1- به نظر می رسد شاعران تلقی ویژه ای از مفهوم مرگ و شهادت داشته اند؛
2-
به نظر می رسد درون مایۀ مرگ و شهادت در تصویرآفرینی شاعرانه و ایجاد
تخییل و مضمون آفرینی در شعر شاعران دفاع مقدس نقش بسزایی داشته است؛
3-
به نظر می رسد اغلب شاعران برجستۀ دفاع مقدس به منزلت شهادت و شهید توجه
ویژه ای داشته اند و این مسئله با ایثار و جان فشانی فرزندان ملت در دفاع
از حیثیت و کیان ملی و دینی در پیوند کامل بوده است.
4- به نظر می رسد که توجه به شهادت و پذیرش مرگ و استقبال از آن به عنوان موضوعی عمده در شعر این دوره مطرح است.
پ.
روش تحقیق شامل تعریف مفاهیم، روش تحقیق، جامعۀ مورد تحقیق، نمونه گیری و
روش هـای نمونه گیری، ابزار اندازه گیری، نحوۀ اجرای آن، شیوۀ گردآوری و
تجزیه و تحلیل داده ها:
در
ابتدا تعریفی از مفاهیم کلیدی مشخص و تعریف شد و بعد از توضیح ویژگی های
شعری این دوره، شاعران مورد نظر (23شاعر) به ترتیب الفبایی معرفی شدند.
کلیدواژه ها:
جنگ تحمیلی
دفاع مقدس
حماسه
شهادت
شعر مقاومت
شعر دفاع مقدس
بن مایه یا موتیف
درون مایه یا مضمون یا تم
مقدمه:
مرگ
و شهادت از مفاهیم آیینی در فرهنگ اسلامی شیعه محسوب می شوند و از اهمیت
بسزایی در میان تمام اقوام از جمله مسلمانان و ایرانیان برخوردارند. این دو
مسئلۀ مهم در تحقیق اینجانب در برهه ای خاص از تاریخ ایران ـ دفاع مقدس و
جنگ تحمیلی ـ مورد بررسی و ارزیابی قرار گرفتند و نگارنده به درون مایه های
نوینی در این زمینه دست یافت.مرگی که شاعر این دوره در شعرش ترسیم می کند،
چهره ای متفاوت بر خود می گیرد. مرگی که مرگ نیست بلکه عین زندگی و یا نه
خود زندگی است. اگر شاعر این دوره از مرگ می گوید، بدون آنکه از سیاهی و
دهشت آن سخن براند به جهت ایمان راسخ و قلب پاک و خداجویش است. مرگ در شعر
این دوره سیمایی دلپذیر می یابد و رزمندۀ جنگ با آن در قالب عروسی زیبــا
چهره مواجه می شود.
شهادت
به عنوان مرگی دلپذیر و خوشایند در فرهنگ شیعه و اسلام مطرح است و در دورۀ
دفاع مقدس این نوع از مرگ به وفور مشاهده می شود و شاعر این دوره سعی می
کند در شعرش این مفهوم را به زیباترین تصاویر و آرایش ها بیاراید.این متن
در پی آن است که درون مایۀ مرگ و شهادت را از شعر شاعران دفاع مقدس بیرون
کشیده و آنها را در قالب عباراتی ساده و نغز و بدیع ارائه کند. برای نیل به
این هدف، در فصل اول (تعاریف، مفاهیم، کلیات) سعی شد
مفاهیم کلیدی تحقیق(مرگ ـ شهادت ـ لقاءالله ـ حماسه ـ جنگ تحمیلی و دفاع
مقدس ـ شعر و شاعر دفاع مقدس ـ درون مایه و ارتباط تنگاتنگ آن با موضوع و
بن مایه ـ توجه به حماسۀ عاشورا و میزان تاثیرگذاری آن در حماسۀ دفاع مقدس ـ
ادبیات پایداری و مقاومت و ...) به صورت مختصر اما مفید شرح داده شوند.
در فصل دوم و سوم
به مفهوم مرگ و شهادت و درون مایه-های آن ها، در شعر شاعران دفاع مقدس
پرداخته شد و به جهت پرهیز از اطناب و اطالۀ کلام، درون مایه ها به صورت
فهرست وار به همراه شواهد شعری استخراج شده از آثار 23 تن از شاعران برجستۀ
این عرصه (با توجه به فرصت اندک دورۀ تحقیق و پژوهش با وسواس خاصی تعدای
از شاعران گلچین شدند و امید است در آینده ای نزدیک آثار شاعران دیگر که
مربوط به این زمینه است، بررسی شود.) نوشته شد؛ به جهت انسجام و نظم کار،
درون مایه ها به ترتیب الفبایی قرار گرفتند. (توصیحات لازم دربارۀ
درون-مایه های عمده در مقدمۀ هر فصل آمده است.)
در فصل چهارم برای
معرفی شاعران و آثار آن ها، زندگینامه و سبک شعری مختصری از آن ها ارائه
شد . سعی شد از تازه ترین منـــابع موجود در این زمینه (کتاب های تازه
تدوین شده، مقاله ها و ســایت های اینترنتی روز) استفاده شود. در فصل پنجم، نتیجۀ نهایی و پیشنهادهای لازم مطرح شد که ان شاءالله به زودی جامۀ عمل بپوشند و در پایان فهرست منابع و مراجع ذکر شد.
فهرست مطالب:
مقدمه
فصل اول:
تعاریف، مفاهیم، کلیات............................................................................................................. 1
1-
تاریخچۀ جنگ
تحمیلی.........................................................................................................
2
2-
چرا دفاع مقدس؟
...............................................................................................................
4
3- دفاع مقدس و حماسۀ عاشورا ............................................................................................ 6
4- دفاع مقدس حماسه ای سترگ.............................................................................................. 8
5-
مرگ
.................................................................................................................................
11
1- 5- مرگ در شعر فارسی و دفاع مقدس ......................................................................15
6-
شهادت، پذیرش
مرگ.........................................................................................................
16
1- 6- دفاع مقدس و مرگ سرخ .................................................................................. 19
7-
لقاءالله
................................................................................................................................
21
1- 7- دفاع مقدس آزمونی برای وصول به لقای الهی ................................................... 23
8-
شعر مقاومت
......................................................................................................................
24
1- 8- تاریخچۀ شعر مقاومت در ادب فارسی .............................................................. 26
9- شعر و شاعر دفاع مقدس ................................................................................................. 28
10- قالب های شعری دفاع مقدس ................................................................................ 36
1- 10- غزل
1- 1- 10- غزل حماسی
2- 1-10- غزل- قصیده
3-1-10- غزل- مثنوی
4- 1-10- غزل نو
2- 10- قصیده
3- 10- مثنوی
4- 10- قطعه
5- 10- چهارپاره
6- 10- رباعی
7- 10 - دوبیتی
8- 10- قالب نیمایی و نو
11- موضوع، بن مایه یا موتیف، درون مایه یا مضمون یا تم ..................................................... 39
پی
نوشت
1.................................................................................................................................
41
فصل دوم:
درون مایۀ مرگ در شعر شاعران دفاع مقدس ............................................................................ 49
پی
نوشت
2...............................................................................................................................
69
فصل سوم:
درون مایۀ شهادت در شعر شاعران دفاع مقدس ....................................................................... 71
پی
نوشت 3
.................................................................................................................................
194
فصل چهارم:
زندگینامه و آثار شاعران دفاع مقدس(23 شاعر) ................................................................... 197
1- قیصر امین پور؛ 2- سیمین بهبهـــانی؛ 3- محمدحسین بهجت تبریزی؛ 4- پرویز بیگـی حبیب آبادی؛ 5- سید حسن حسینی؛
6- فاطمه راکعی؛ 7- حمید سبزواری؛ 8- محمدرضا شفیعی کدکنی (م. سرشک)؛ 9- طاهره صفارزاده؛
10- محمدرضا عبدالملکیان؛ 11- احمد عزیزی؛ 12- همایون علیدوستی؛ 13- علیرضا قزوه؛
14- سپیده کاشانی(سروراعظم باکوچی)؛ 15- مشفق کاشانی(عباس کی منش)؛
16- عبدالجبـــــار کاکایی؛ 17- نصراله مردانی؛ 18- علی معلم دامغانی؛ 19
- سید علی موسوی گرمارودی؛ 20- یوسفعلـــی میرشکاک؛ 21- سلمان هراتی؛ 22- صدیقه وسمقــی؛ 23- سیمیندخت وحیدی.
پی
نوشت 4
.............................................................................................................................
212
فصل پنجم:
نتایج
و پیشنهادها
.....................................................................................................................
213
کتابنامه
...................................................................................................................................
217
