بررسی پولشویی الکترونیکی در نظام بانکی به عنوان یکی از جرایم مالی و ارایه چارچوبهای قانونی مبارزه با آن
چکیده
در
طی سه دهه گذشته مفهمومی جدید از جرم در اموراقتصادی پا به منثه ظهور
گذاشته که بدلیل ابعاد بسار مخرب آن در سطح ملی وبین‌المللی توجه نظامهای
اقتصادی، سیاسی، و حقوقی کشورها و سازمانهای بین المللی را به خود معطوف
داشته است واین جرم چیزی نیست جزء پولشویی .پولشویی، عبارت است از هر نوع
عمل یا اقدام به عمل برای مخفی کردن یا تغییر ظاهر هویت نامشروع حاصل از
فعالیتهای مجرمانه، به گونه ای که وانمود شود، این عواید از منابع قانونی
سرچشمه گرفته است. پولشویی یا تطهیر پول فعالیتی مجرمانه، در مقیاس بزرگ،
گروهی، مستمر و درازمدت است که می تواند از محدوده سیاسی یک کشور مفروض نیز
فراتر رود.. پولشویی آثار زبانبار بر اقتصاد، جامعه و سیاست دارد.
آلوده
شدن و بی ثباتی اقتصاد، تضعـیف بخش خصوصی و برنامه های خصوصی سازی، کاهش
کنترل دولت بر سیاستهای اقتصادی، فاسد شدن ساختار حکومت، بی اعتمادی مردم،
بی اعتباری دولتها و نهادهای اقتصادی کشور، گسترش تجارتهای خلاف، بالارفتن
هزینه‌های دولت و هزینه های مراقبتهای پزشکی، کاهش درآمدهای مالیاتی دولت،
ایجادعدم ثبات و پایداری دربازارجهانی، صدمه رساندن به تلاشهای جهانی برای
ایجاد بازارهای آزاد و رقابتی و اختلال در رشد اقتصاد ملی، و... غیره تنها
بخشی از این آثار است. در طی دهه اخیرنیز سیستمهای مالی از شکل جدیدی
ازکارکرد به‌نام الگوی الکترونیکی بهره مند شده‌اند. بالطبع آن تبهکاران از
اقتصاد وجهانی‌سازی آن و پیشرفتهای ناشی از فن‌آوری ارتباطات و اطلاعات در
جهت مخفی سازی منابع درآمد نامشروع خود سوء استفاده می‌کنند. آنها از
گروهی از تکنیکها مثل انتقال سریع پول از یک کشور به دیگر کشورها یا شرکتها
و همکاری‌های شرکتی برای پاک کردن منبع ناصحیح آن استفاده می‌کنند. لذا
به‌نظر میرسد شناخت این پدیده نوین و راهکارهای مناسب حقوقی و فنی برای
جلوگیری از آن امری ضروری است.
واژگان کلیدی:
پول الکترونیکی (e-Money)
انتقال سیمی (Wire Transfer)
پولشویی (Money Laundering)
بانکداری الکترونیک (Electronic Banking)
پولشویی الکترونیکی (Electronic Money Laundering)
سیستمهای یرداخت الکترونیک (Electronic Payment Systems)
1-1)مقدمه
واژه
پولشویی برای توصیف فرایندی مورد استفاده قرار می گیرد که درآن پول
غیرقانونی یا کثیفی که حاصل فعالیتهای مجرمانه مانند قاچاق موادمخدر، قاچاق
اسلحه و کالا، قاچاق انسان، رشوه، اخاذی، کلاهبرداری و بسیاری از تخلفات
یقه‌سفید ، ویا همچنین برای فرار از مالیات در چرخه ای از فعالیتها و
معاملات، با گذر از مراحلی، شسته و به پول قانونی و تمیز تبدیل می شود.
پولشویی به عنوان یک جرم در دهه 1980 بویژه درمورد عواید حاصل از قاچاق
موادمخدر وداروهای روان گردان موردتوجه کشورهای غربی قرار گرفت. این امر به
دلیل آگاهی کشورهای مزبور از سودهای کلان حاصل از این فعالیت مجرمانه و
نگرانی آنها درباره گسترش مصرف موادمخدر در جوامع غربی بbود که انگیزه
مبارزه با فروشندگان موادمخدر را برای دولتها ازطریق تدوین قوانینی که آنها
را از عواید غیرقانونی محروم کند به وجود آورد. پیش بینیها جاکی از آن است
که 2 تا 5 درصد تولید ناخالص داخلی کشورها به پولشویی اختصاص دارد(رقمی
بین 600 میلیارد تا 8/1 تریلیون دلار)
ظهور فن‌آوریهای پول الکترونیکی ، پرداختهای الکترونیکی ، انتقالات سیمی
، پرداختهای سیار ، بانکداری سیار ، و بانکداری الکترونیک ، عامل افزایش
گونه‌ای از رویه‌ها از جمله پولشویی الکترونیک گردیده است.
پول الکترونیکی از دو جهت می‌تواند برای پولشویان جذابیت داشته باشد.
اول آنکه تراکنشهای الکترونیکی ممکن است قابل ره‌گیری نباشد و بطور غیر
قابل باوری ناشناس باقی بماند. لذا امکان بازرسی و حسابرسی‌های سنتی به
شکلی کارآ برروی این نوع از تراکنشها وجود ندارد. دوم آنکه سیستم پول
الکترونیکی امکان جابجایی آنی پول به شکلی موثر بدون محدودیت قلمروی را
می‌دهد . کشورهای کوچک با اقتصاد ضعیف مکان مناسبی برای سازمانهای پولشویی
می‌باشد. چرا که با توان بالای اقتصادی که این سازمانهای پولشویی به‌دست
آورده‌اند می‌توانند اقتصاد اینگونه از کشورها را تحت اختیار قرار دهند. در
کشورهایی با قواننین ناکارآمد در این زمینه، ویا با شرایطی که امکان اجرای
قوانین در آنها وجود نداشته باشد، فضای خوبی برای اعمال تبهکارانه پولشویی
و بالاخص پولشویی الکترونیکی بوجود میآید، که بتوانند به دلیلی کمبود و
خلا ناشی از قوانین ، منافع حاصل از درآمدهای غیرمشروعشان را حفظ نمایند .
مطالب یاد شده، قوانین و عملکردهای قانونی، پیگیریها، مباحثات، تکنیکهای
اجرایی، و بحث مهم هماهنگی و همکاری بین المللی جهت جلوگیری، شناسایی، و
آشکارسازی پولشویی الکترونیکی را ضروری می‌کند. این موضوعات ممکن است به
پوشایی چندین محیط نیاز داشته باشد:
سنجشهای محلی تا به بخشهای اجرایی قانون ابزار موثر بیشتری داده شود.
آموزش، هم در بخشهای اجرایی قانون و هم در بخشهای مالی از جمله قوانین مالی .
ظبط و پخش اطلاعات در هر کشور و در سطح بین المللی.
قوانین پنهانی برای ممانعت کردن از پولشویی، بدون جلوگیری از تراکنشهای قانونی.
در اقتصاد ایران تاکنون به دلیل ناشناخته ماندن پیامدها و آثار زیانبار
پولشویی و بالاخص پولشویی الکترونیکی، اقدام قابل توجهی صورت نگرفته است.
تنها اقدام مثبت در این زمینه لایحه منع پولشویی تقدیمی دولت به مجلس شورای
اسلامی است که مراحل بررسی مقدماتی آن انجام شده است. در این مقاله ابتدا
به تعریف و مراحل فرایند پــــــولشویی و آثار و اقدامات و مستندات بین
المللی می پردازد.
فهرست مطالب
چکیده 2
واژگان کلیدی 3
1-1)مقدمه 4
1-2)هدف تحقیق 6
فصل دوم: ادبیات تحقیق 6
2-1) پولشویی 6
2-1-1) تعریف پولشویی 6
2-1-3) نتایج پولشویی 8
2-1-4) کوششهای جهانی برای مبارزه با پولشویی 10
2-1-5) توصیه‌نامه های جهانی برای مبارزه با پولشویی 12
2-2) پول الکترونیکی 13
2-2-1) مفهوم پول الکترونیکی 13
2-2-2)محدوده پول الکترونیکی 15
2-3) مدلهای پرداخت اصلی در فضای مجازی 17
2-4) پولشویی الکترونیکی 18
2-4-1) مفاهیم پولشویی الکترونیکی 18
2-4-2) مراحل پولشویی در سیستم الکترونیکی 19
2-4-3) روشهای پنهان‌سازی منبع پول در سیستمهای پرداخت سیمی و الکترونیکی 20
2-4-4) مثالهایی از طرح‌ها و نقشه‌های پولشویی الکترونیک 21
2-4-4-1) ای‌گلد 21
2-4-4-2) اینترنت کازینوها 22
2-4-4-3) روش پرداخت اینترنتی 23
فصل سوم: چارچوبهای قانونی بین المللی پیشنهادی برای مبارزه با جرم پولشویی الکترونیک 23
3-1) مدل قانونی پیشنهادی توسط دفتر جرایم و مواد مخدر سازمان ملل در سال 2005 23
3-2) مدل قانونی پیشنهادی سازمان گروه کاری اقدام مالی برای مبارزه با پولشویی در سال 2006 26
3-2-1) توصیه‌نامه 10 ام 26
3-2-2) توصیه‌نامه 7 ام اختصاصی 27
3-2-3) توصیه‌نامه 17-1 : 30
3-2-4) توصیه‌نامه 17- 4 : 30
فصل چهارم: ارایه پیشنهادات و راهکارهای اجرایی و قانونی برای مقابله با پولشویی الکترونیک 30
4-1) راه کارهای پیشنهادی به بانکهای ارایه دهنده سیستم بانکداری الکترونیک 30
4-2) راهکارهای پیشنهادی به کشورها برای همکاری‌های بین‌المللی 32
4-3) کشف پول شویی وفساد مالی با بهره‌گیری روشهای داده کاوی 34
نتیجه‌گیری 34
فهرست منابع و مراجع 36
.
