تحقیق مسئولیت کیفری
تحقیق مسئولیت کیفری |
دسته بندی | حقوق |
فرمت فایل | docx |
حجم فایل | 169 کیلو بایت |
تعداد صفحات فایل | 44 |
تحقیق مسئولیت کیفری
مقدمه:
اگر ادعا شود که یکی از مباحث بسیار مشگل حقوق جزا همان
مسئولیت کیفری است، مسلماً در این ادعا سخنی بگزاف گفته نشده است، زیرا در
شرایط فعلی حقوق جزا لازمه اعمال مجزات به مجرمین وجود مسئولیت کیفری است.
تا زمانی که فردی از جهت قانونی دارای مسئولیت کیفری نباشد به هیچوجه
نمیتوان مجازاتی را درباره وی تجویز نمود. دانشمندان حقوق جزا ارتکاب جرم و
تحمیل مجازات را موکول به تحقق عناصر سه گانه ( عنصر مادی، عنصر قانونی،
عنصر اخلاقی یا معنوی) نمودهاند. لازمه وجود عنصر اخلاقی وجود مسئولیت است
و تا زمانی که مسئولیت وجود نداشته باشد محکومیت متهم به مجازاتهای
قانونی نیز امکانپذیر نیست. ذکر یکی دو مثال مسئله را روشنتر مینماید:
گرچه قتل عمد به موجب ماده 170 قانون مجازات عمومی مستحق مجازات اعدام است،
ولی هرگاه ثابت شود که مرتکب حین ارتکاب جرم بعلل مادرزادی یا عارضی فاقد
شعور بوده و یا به اختلال قوه تمیز و اراده دچار شده باشد، مجرم محسوب
نبوده و قابل مجازات نیست. همچنین هرگاه کسی بعلت اجبار مادی یا معنوی که
عادتاً قابل تحمل نباشد، و یا برای دفاع از خود یا دیگری مرتکب قتل گردد،
این جرم نیز با توجه به شرایط پیشبینی شده در قانون قابل مجازات نمیباشد
(مواد 39 و 43 قانون مجازات عمومی). علت هم آنست که خود مقنن “جنون” یا
“اجبار” یا “دفاع مشروع” را از عوامل رافع مسئولیت دانسته است. این موارد
را دانشمندان حقوق جزا، موارد “عدم مسئولیت” دانستهاند.
دانشمندان
نسبت به مبنای عدم مسئولیت و حتی محتوی و علت عدم مسئولیت کیفری اتفاق نظر
ندارند. بعضی از آنان مبنای مسئولیت کیفری را آزادی اراده و اصل مختار بودن
انسان و بالنتیجه “مسئولیت اخلاقی” دانستهاند. برخی دیگر از جمله
طرفداران مکتب تحقیقی که مخالف اصل آزادی اراده میباشند مبنای مسئولیت را
وجود انسان در جامعه دانسته و معتقدند که لازمه وجود انسان در جامعه قبول
مسئولیت اجتماعی است. بنابراین از نظر آنان مبنای مسئولیت کیفری همان
“مسئولیت اجتماعی” است نه مسئولیت اخلاقی. بعضی دیگر از دانشمندان نیز سعی
کردهاند که حد وسطی بین این دو نظریه بوجود آورند. ما سعی میکنیم که در
صفحات آینده نظریات آنان را تشریح نماییم. لیکن شاید ضروری باشد که قبلا
تحولات امر مسئولیت کیفری در ازمنه مختلف را توضیح دهم تا ذهن خوانندگان
آمادگی بیشتری پیدا نماید.