پایان نامه کارشناسی ارشد محیط زیست با عنوان
بررسی محیط زیست تحت اثر و شناسایی ویژگی های سد خرسان2 در مرحله مطالعاتی
چکیده:
سد
خرسان 2 بر روی رودخانه خرسان از سر شاخه های رودخانه کارون واقع شده است.
منطقه طرح سد مخزنی و نیروگاه برقابی خرسان 2 در جنوب غربی ایران در دامنه
رشته کوههای زاگرس قرار دارد. این طرح در شهرستان لردگان و بویر احمد از
دو استان چهار محل و بختیاری و کهکیلویه و بویر احمد گسترش یافته است. هدف
اصلی احداث سد خرسان 2 تولید انرژی برقابی بوده و کنترل سیلاب از اهداف
جانبی آن به شمار می آید. نوع سد بتنی و به ارتفاع 260 متر از پی و تراز
حداکثر مخزن سد حدود 1235 متر از سطح دریا خواهد بود.
طبق
قوانین موجود در کشور از جمله مصوبه شماره 138 مورخ 23/1/73 شورای عالی
حفاظت محیط زیست کشور، مجریان طرح های بزرگ عمرانی – از جمله سدهای با
ارتفاع بالاتر از 15 متر – موظف به تهیه گزارش ارزیابی اثرات زیست محیطی
پروژه می باشند. با توجه به پیش توجیهی بودن مطالعات در سد خرسان 2 ، بررسی
های زیست محیطی حاضر عمدتاً بر روی تبیین و تشریح وضعیت موجود محیط زیست
منطقه متمرکز گردیده است. محیط زیست منطقه در ابعاد محیط زیست
فیزیکوشیمیایی، بیولوژیکی و اقتصادی، اجتماعی ، فرهنگی مورد بررسی قرار
گرفته و ویژگی های وضعیت موجود تشریح شده است. در خاتمه ضمن جمع بندی
مطالعات، با استفاده از روش ICOLD اثرات زیست محیطی محتمل طرح پیش بینی و
به صورت خلاصه ارائه گردیده است.
کلمات کلیدی:
سد
سدسازی
محیط زیست
اثرات زیست محیطی
ویژگی های سد خرسان2
مقدمه
آب
همیشه به عنوان یک عنصر کلیدی در شکل گیری تمدن ها و استمرار آن ها بوده و
همواره عامل اساسی در توسعه کشورها به شمار می رفته است. سد به عنوان سازه
ای که حجم و ارتفاع معینی از آب را در یک موقعیت مکانی خاص ذخیره و اهداف
متنوعی را دنبال می کند. می تواند مسائل مختلف اکولوژیکی، فیزیکی و
شیمیایی، اجتماعی، فرهنگی، اقتصادی و ... منطقه را تحت تغییرات جدی قرار
دهد. طبیعت در مقابل تغییرات شگرف و سریع محیط اطراف خود واکنش نشان می
دهد.
گاهی
اوقات عواقب این واکنشها به نحوی است که با تغییر محیط، زندگی را بر بشر
سخت نموده و یا حتی اهداف یک طرح را به کلی ضایع می کند. در پاره ای از
اوقات این تغییرات تدریجی بوده و اثرات نامناسب پس از یک مدت طولانی ظاهر
می گردد. بعضاً تغییرات زیست محیطی ناشی از احداث یک سد چنان ناگوار و شدید
است که سرمایه ملی را کاملاً ضایع می کند و مشکلات زیادی را برای مردم یک
ناحیه پیش می آورد.
شناخت
این اثرات می تواند خطوط راهنمایی ارزنده ای برای برنامه ریزان دولتی،
طراحان و سازندگان باشد. به همین دلیل ارزیابی زیست محیطی برای حذف یا
تقلیل پیامدهای نامطلوب پروژه های بزرگ ضروری تشخیص داده شده است. این
مطالعات با کاهش پیامدهای نامطلوب و ارائه راهکارهای مدیریتی زمینه را برای
نیل به اهداف زیست محیطی در پروژه های بزرگ را فراهم می کند.
فهرست مطالب
چکیده................................1
مقدمه ..................................2
فصل اول – کلیات
1-1- هدف ..............................3
1-2- پیشینه مطالعاتی ...............4
1-3- روش مطالعاتی ...............4
فصل دوم – تعاریف و اصطلاحات
2-1- ارزیابی اثرات زیست محیطی چیست؟ 5
2-2- هدف ارزیابی اثرات چیست؟ 6
2-3- انواع روشهای تجزیه و تحلیل 9
2-3-1- روش Ad-Hoc 10
2-3-2- صورت ریزها – فهرست ها 12
2-3-3- ماتریس 13
2-3-4- شبکه ها 15
2-3-5- روی هم گذاری صفحات 15
2-3-6- مبانی انتخاب روش 16
2-4- نحوه تنظیم گزارش ارزیابی اثرات اجمالی 17
2-5- قانون ارزیابی اثرات زیست محیطی در ایران 24
2-5-1- قانون ارزیابی اثرات زیست محیطی پروژه های سد در ایران 24
فصل سوم - مشخصات فنی سد خرسان (2)
3-1- طبقه بندی انواع سد 26
3-2- ویژگی های طراحی، مهندسی و اجرای پروژه ساخت سد خرسان (2) 33
3-3- ویژگی های سدهای بتنی، قوسی 40
فصل چهارم – شناسایی محیط زیست منطقه
مقدمه 42
4-1- محیط زیست فیزیکوشیمیایی 49
4-1-1- وضعیت شرایط آب و هوایی 49
4-1-1-1- اقلیم 50
4-1-1-2- بارندگی 53
4-1-1-3- دما 55
4-1-1-4- روزهای یخبندان 56
4-1-1-5- نم نسبی 56
4-1-1-6- ساعات آفتابی 57
4-1-1-7- باد 58
4-1-1-8- تبخیر 60
4-1-2- هیدرولوژی و رسوب 63
4-1-2-1- مورفولوژی رودخانه 63
4-1-2-2- ایستگاههای آب سنجی منطقه 63
4-1-2-3- مشخصات توپوگرافی و فیزیوگرافی حوزه های آبریز 63
4-1-2-4- آبدهی 64
4-1-2-5- سیلاب 67
4-1-2-6- رسوب 68
4-1-2-7- کیفیت شیمیایی آبهای سطحی 69
4-1-3- زمین شناسی 69
4-1-3-1- موقعیت زمین شناسی 69
4-1-3-2-لرزه خیزی و خطر زمین لرزه 70
4-2- محیط زیست بیولوژیکی 75
4-2-1- آمار و اطلاعات فلور، فون و زیستگاه 76
4-2-1-1- آمار و اطلاعات فلور 76
4-2-1-2- آمار اطلاعات فون 81
4-2-1-3- آمار و اطلاعات زیستگاه 86
4-2-2- فهرست اسامی گونه های حساس در محدوده مطالعاتی 97
4-3- محیط زیست اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی 100
4-3-1- محیط اجتماعی 102
4-3-1-1-تسهیلات عمده مورد استفاده توسط خانوارها 102
4-3-1-1- سکونتگاهها 103
4-3-1-2- ویژگی های جمعیتی 103
4-3-2- فعالیتهای اقتصادی 115
4-3-2-1- اشتغال 118
4-3-3- محیط فرهنگی 122
فصل پنجم - بحث و نتیجه گیری
مقدمه 124
5-1- آشنایی با ارزیابی زیست محیطی با روش ICOLD 126
5-2- پیش بینی اثرات برخی شاخصهای محیط زیستی سد خرسان (2) 133
5-2-1- پیش بینی اثرات بر محیط فیزیکوشیمیایی 133
5-2-1-1- اثرات بر هوا و اقلیم 133
5-2-1-2- اثر بر روی منابع آب 134
5-2-1-3- اثرات بر فرسایش و رسوب 134
5-2-1-4- فشرده شدن خاک 135
5-2-1-5-تغییرات در شکل،زه کشی اراضی و ریخت شناسی 135
5-2-1-6- اثر بر سیلاب 135
5-2-1-7- اثرات سد مخزنی خرسان 2 در ایجاد زلزله های القایی 135
5-2-1-8- آلودگی خاک 135
5-2-2- پیش بینی و تعیین آثار بر محیط بیولوژیکی 136
5-2-2-1- اثر بر گیاهان 136
5-2-2-2- اثرات بر روی حیات وحش 136
5-2-2-3- اثرات بر اکوسیستم ها و زیستگاه ها 139
5-2-3- پیش بینی اثرات بر محیط اجتماعی، اقتصادی 140
5-2-4- جمع بندی اثرات زیست محیطی طرح 144
5-3- پیشنهادات 146
منابع و مأخذ 147
فهرست جداول
جدول شماره (4-1) : وضعیت اقلیمی ایستگاههای منطقه مورد مطالعه در اقلیم نمای آمبرژه 52
جدول شماره (4-2) : متوسط بارندگی سالانه در محل سد 53
جدول شماره (4-3) : متوسط بارندگی ماهانه حوزه آبریز سد خرسان 2 54
جدول شماره (4-4) : حداکثر بارندگی محتمل 24 ساعته در محل سد 55
جدول شماره (4-5) : پارامترهای روزهای یخبندان در محل سد خرسان 2 56
جدول شماره (4-6) : پارامترهای ساعات آفتابی در محل سد خرسان 2 57
جدول شماره (4-7) : متوسط سرعت باد در محل سد خرسان 2 59
جدول شماره (4-8) : حداکثر سرعت باد ممکن به ازای دوره برگشت های مختلف در محل سد خرسان 2 59
جدول شماره (4-9) : خلاصه پارامترهای اقلیمی در محل سد مخزنی خرسان 2 62
جدول شماره (4-10) : نتایج مشخصات فیزیکی و توپوگرافی حوزه های مورد مطالعه 64
جدول شماره (4-11) : متوسط آبدهی ماهیانه و سالیانه ایستگاههای مورد مطالعه و محور سد خرسان 2 66
جدول شماره (4-12) : نتایج محاسبات سیلاب حداکثر یکروزه و لحظه ای ایستگاههای مورد مطالعه 67
جدول شماره (4-13) : مقادیر رسوبات رودخانه خرسان در محل ایستگاه بارز و محور سد مخزنی خرسان 2 68
جدول شماره (4-14) : مشخصات زمین لرزه های روی داده در گستره پیرامون سد خرسان 2 73
جدول شماره (4-15) : ژرفای کانونی چند زمین لرزه مطالعه شده پیرامون ساختگاه در خرسان 2 74
جدول شماره (4-16) : وضعیت حفاظت گونه های جانوری محدوده مطالعاتی 98
جدول شماره (4-17) : وضعیت حفاظت گونه های گیاهی محدوده مطالعاتی 99
جدول شماره (4-18) : مشخصات عمومی شهرستان های منطقه مطالعاتی 101
جدول شماره (4-19) : میزان رشد جمعیت شهرستان های لردگان و بویر احمد 105
جدول شماره (4-20) : میزان رشد جمعیت شهرستان های لردگان و بویر احمد به تفکیک مناطق شهری و روستایی 106
جدول شماره (4-21) : میزان باسوادی در شهرستان های لردگان و بویر احمد 110
جدول شماره (4-22) : درصد واحدهای مسکونی موجود در منطقه بر حسب نوع اسکلت 112
جدول شماره (4-23) : میزان اشتغال و بیکاری در شهرستان های لردگان و بویر احمد 119
جدول شماره (5-1) : ماتریس اثرات ICOLD در محیط فیزیکی 130
جدول شماره (5-2) : ماتریس اثرات ICOLD در محیط بیولوژیکی 131
جدول شماره (5-3) : ماتریس اثرات ICOLD در محیط اجتماعی – اقتصادی 132
فهرست نمودارها
نمودار شماره (4-1) : طرح شماتیک سیستم رودخانه ای محدوده طرح خرسان 2 48
نمودار شماره (4-2) : توزیع ماهانه متوسط تبخیر از سطح آزاد آب در محل سد خرسان 2 61
فهرست اشکال
شکل (4-1) موقعیت محل ساخت سد خرسان2 45
