|
بررسی اصول تراشکاری و ایمنی لازم
مقاله بررسی اصول تراشکاری و ایمنی لازم در 60 صفحه ورد قابل ویرایش
|
|
| دسته بندی | فنی و مهندسی |
| فرمت فایل | doc |
| حجم فایل | 49 کیلو بایت |
| تعداد صفحات فایل | 60 |
بررسی اصول تراشکاری و ایمنی لازم
تراشکاری
در یک کارگاه تراش فردی مجاز به کاراست که با مسائل فنی آشنا شده باشد و دوره فلز کاری را نیز گذرانده ومسلط و آماده برای یادگیری در کارگاه تراش باشد.
قبل از هر چیز ایمنی های لازم را باید بداند.
الف- ایمنی های اصلی و مهم
قبل از هر کاری با ماشین ابزار به نکات مهم ذیل باید توجه کامل نمود که به دو بخش تقسیم می شوند:
A: کارهایی که بایستی انجام شود:
1- بایستی فرمانها و اهرمها را بشناسد
2- در صورت داشتن سئوال در مورد هر چیز آنرا بپرسد
3- همیشه ابزار صحیح برای کارکردن در اختیار داشته باشد.
4- برای ابزاری که خراب میشود و یا می شکند جانشین داشته باشد.
5- از ابزار مواظبت کند و برای تهیه آنها قبل از استفاده از دستگاه اقدام نماید.
6- گذرگاه ومسیر استفاده از ماشین را همیشه تمیز نگاه دارد.
B- کارهایی که نبایستی انجام داد:
1- در کارگاه و اطراف ماشین بیهوده قدم نزند و ندود
2- هیچ چیزی را روی زمین نیاندازد.
3- هر چیزی که تهیه می شود را لمس نکند
4- در زیر قلاب و بار حرکت نکند
ب- ایمنی های مربوط به ماشین:
1- ماشین را تمیز نگهدارد و روغن کاری بنماید.
2- قبل از استارت زدن با ماشین آشنایی کامل داشته باشد.
3- قبل از ترک کردن ماشین آن را خلاص و خاموش کند.
ج- ایمنی های مربوط به پرسنل:
1- هر خبر و گزارشی را در کوتاهترین زمان مطرح نماید.
2- از کفش و لباس کار برخوردار باشد.
3- قبل از استفاده از کار ازتمیز بودن برای نشستن روی ماشین اطمینان حاصل نماید.
4- دگمه های لباس کار باز نباشد و یا زیپ آن همیشه بالا کشیده شده باشد.
5- موهای سر را همیشه کوتاه نگهدارد
6- ازبستن ساعت و انگشتر و هرگونه مشابه آن پرهیز نماید.
7- براده ها؛ قطعات داغ و سایر آنا را توسط دست لمس نکند.
8- روی ماشین خم نشود و یا تکیه ندهد
برای مواظبت و محافظت ازماشینهای افزار عوامل زیر را باید در نظر داشت.
1- قبل از شناسای از طرز کار هر ماشین نباید آنرا به کار انداخت تا موجب خرات جانی و مالی گردد.
2- محلهایی از ماشین که نیاز به روغنکاری روزانه دارد باید مرتباً اعمال گردد.
3- قبل از استارت کردن ماشین از درست قرار گرفتن اهرمهای آن باید اطمینان حاصل کرد
4- حرارت یاطاقانهای ماشین نبایستی بیش از حرارت دست شود بنابراین زمان کارکدد باید معلوم باشد
5- از جمع شدن براده ها در راهنماهای ماشین بایستی جلوگیری شده و همیشه آنها را تمیز نگهدارد
6- راه نفوذ آب و گرد و غبار به داخل الکترود موتورها باید کاملاً بسته باشد و دارای حفاظ باشد
7- برای تمیز کردن مداوم ماشین نباید از هوای فشرده استفاده شود، تا عمر ماشین زیا شود
8- توجه به علائم و تابلوهای جلوگیری از خطرات بسیار مهم بوده و ضامن ایمنی وسلامتی خواهد شد.
علائمی استاندارد شده را جهت معرفی و شناخت در اختیار گذاشته تا در موارد برخورد با انها مورد استفاده صحیح قرار گیرد.
بعضی از این علائم با عنوان انجام دهید و بعضی با عناوین انجام ندهید می باشد و صاصولاً علائم سیاه رنگ جهت انجام ندادن کاری بشمار می آید و علائم سفید رنگ فرمان اجرای عملی را نشان می دهد.
مثلاً اگر اهرمی در روی ماشین قرار دارد و قابل حرکت در سه جهت رفت و برگشتی درمحورهای Z-Y-X باشد و فقط در جهت رفت و برگشتی X آن را مجاز به حرکت باشد از علامت خبری که دور آن دایره کشیده شده استفاده می شود. به سایر علائم توجه فرمائید
ساختمان یک ماشین تراش و توانایی ان برای کارهای مختلف :
ماشین تراش نیز یکی از ماشینهای افزار است که با دقت زیاد ساخته شده و خیلی حساس و گرانقیمت می باشد.
این ماشین قادر است قطعات را به صورت استوانه ای یا گرد تولید نماید و بهمین خاطر به ماشینهیا گردان نیز معروف است
اصولاص قطعات از طرف مختلف ساخته می شوند.
روش الف – قطعاتی که بدون براده برداری تولید می شوند این نوع قطعات یابصورت ریخته گری و یا با عبور از قالبهای کشش و یا غلطکی تولید می شوند و یا نیز از طریق آهنگری و یا با برش قیچی ایجاد می گردند.
روش ب: طریقه است که قطعات از طریق براده برداری مثل اره کردن – سوراخ کاری- تراشکاری- صفحه تراش- فرزکاری- و یا سنگ زنی و … تولید می گردند.
از جمله قطعاتی که از طریق براده برداری تولید می گردند با استفاده از ماشین تراش میباشد. اصلی ترین قسمتهای ماشین تراش مرغک دار عبارت است از :
a میز ماشین تراش – b دستگاه یاطاقان میله کار c سوپورت- d دستگاه مرغک- e جعبه دنده بار f میله راهنما- g میله کشش- h میله راه انداز
در شکل داده شده چون برای بستن کار روی ماشین میتوان از دو مرغک استفاده نمود ماشین مرغک دار یا ماشین طول تراش نامیده می شود، میله کار این ماشین معمولاً توخالی است که بتوان کارهای خاص را از آن عبور داد. بسیار دقیق یاطاقان بندی شده تا دورانی متغیر و بسیار دقیق داشته و قطعه کار روی آن محکم گردد، روی محو آن که سنگ خورده می باشد یاطاقانهایی هستند که لغزشی یا غلطشی میباشند و پوسته داخل یاطاقانها از جنس برنز می باشد که بدون لقی و دارای اصطکاک بسیار کم هستند در شکل مقابل ساچمه ای یا صفحه ای را ملاحظه می کنید.
دستگاه حماله یا حامل سوپورت : این دستگاه که رنده تراش روی آن بسته می شود و بوسیله آن تنظیم بار می گردد می تاند بصورت صلیبی در کشویی عرضی و طولی حرکت داشته باشد، کشویی حامل رنده حرکتی بدون لقی و برای بار عرضی و طولی قابل تنظیم دارد، که با دست و یا اتوماتیک بوسیله دو میله هادی و کشش که در چلوی نیز نصب شده اند به حرکت در می آیند.
دستگاه مرغک : این وسیله برای تکیه گاه قطعات بلند استفاده می شود ضمناً سوراخکاری و برقوکاری روی دستگاه تراش به وسیله این دستگاه انجام می پذیرد، دستگاه مرغک می تواند در نقاط مختلف طولی ریل دستگاه تغییر مکان داده شود، افزار برنده بوسیله دنباله مخروطی سوار می شود و بوسیله چرخ دستی آن بار داده می شود و با جابجایی اهرم مرغک شل می شود و می تواند به عقب و یا جلو حرکت داده شود.
میز ماشین: این قسمت ماشین تراش دارای ریل راهنما سنگ خورده می باشد که حامل تمام قسمتها و قطعات ماشین تراش است، دستگاه سوپورت روی ریل هایی که با مقطع منشوری یا تخت هستند جابجا می شود.
کارهای قابل اجرا توسط ماشین تراش : قطعات تولید شده با ماشین تراش دارای مقاطع دایره ای است که در طول دارای فرم های مختلف می باشند میله هایی ساده و غیر ساده، مخروطی، پیچی، واشرها و پولکها و بوشها و سایر اشکال دیگر را می توان تولید نمود این اشکال می توانند توپر و یا توخالی باشند. افزار برنده ای که استفاده می گردند از جمله- مته ها- برقوها، قلاویزها با مقطع گرد هستند که توسط دستگاه مرغک کار می کنند و افزارهای دیگر مشابه رنده که انواع مختلف دارند توسط رنده گیر سوپورت با حرکت های عرضی و طولی از روی قطعه کار براده برداری می نمایند قطعات قابل تراشکاری از مواد مختلف مثل- فولاد- چدن- برنز- برنج- مس و یا فلزات سبک- چوب پلاستیک و مواد مصنوعی می باشند. قطعه کار که به سه نظام دستگاه بیسته می شود و حرکت دورانی دارد توسط مرغک نیز مهار شده که با بار عرضی و طولی و حرکت دورانی توسط رنده براده برداری می گردد.
برای اجرای عملیات و فرمهای مختلف قطعات قابل تراشکاری کارهای متفاوت صورت می پذیرد که برای هر کدام از رنده مخصوص استفاده می گردد. این اعمال عبارتند از طول تراش (داخل تراش و رو تراشی) که هر کدام می تواند اشکال استوانه ای- مخروطی- فرم یا پیچ تراش را در هر دو مورد ایجاد نمایند و نیز می توان کف تراشی کرد که با بار عرضی تولید می گردد.
انواع ماشینهای تراش :
متداول ترین ماشینهای تراش همان ماشین تراش معمولی یا تراش طولی مرغک دار می باشد که از 1 تا 6 متر آن رایج است برای قطعات بزرگی که بایستی کف تراشی شوند از ماشینهای تراش مخصوص پیشانی تراش استفاده می گردد و ماشینهای تراش دیگری نیز متداول است که میز گردان آن جدا از بدنه قرار گرفته و با نام ماشینهای کاروسل معروفند نمایش از چند نوع ماشین معرفی شده را در زیر می بینید.
معرفی قطعاتی از ماشین تراش:
مرغک :
در روی ماشین تراش و در روی ریل آن وسیله ای قرار دارد که به نام دستگاه مرغک نامیده می شود، توسط این دستگاه عملیات سوراخکاری- زدن مته مرغک- نگهداشتن انتهای کار توسط مرغک- نگهداشتن قلاویز و تعدادی دیگر از عملیات انجام می پذیرد.
این دستگاه روی ریل ماشین سوار می شود بازدن اهرم و یا شکل کردن پیچ زیر آن می تنان با فشار دست آنرا تغییر مکان داد و در جای دیگر از روی ریل متوقف نموده و سپس با زدن اهرم و محکم کردن آن در محل ثابت نگهداشته می شود. در قسمت انتهایی دستگاه مرغک چرخ دستی (فلکه) وجود دارد که با چرخانیدن آن شفت مرغک از داخل به بیرون هدایت می شود و یا به عقب کشیده می شود داخل شفت سوراخی مخروطی دارد که زاویه مخروط آن معادل با زوایای استاندارد شده مته ها و یا کلاهک ها می باشد که با زدن کلاهک بداخل سوراخ مخروطی کلاهک در آن محکم و کاملاً فیکس می شود و برای درآوردن کلاهک بایستی شفت را آنقدر بداخل مرغک هدایت کرده که در نتیجه انتهای شفت به ضامنی برخورد می کند و کلاهک یا مته را آزاد می سازد نکته دیگر اینکه مرکز سوراخ مرغک هم ارتفاع مرکز سه نظام دستگاه می باشد که در نتیجه برای سوراخکاری یا هر عملیات دیگر نیاز به تنظیم ارتفاع ندارد.
از طرفی می توان دستگاه مرغک را نسبت به حالت نرمال جابجایی عرضی نموده که این عمل برای انحراف از مرکز دستگاه در سطح افق برای عملیاتی که بعداً توضیح داده می شود لازم است.
لینت و درن :
اصولاً برای قطعات بلند و نازک در تراشکاری احتمال خمیدگی در زمان بار تراش وجود دارد که در نتیجه قطر قطعه کار در طول ناصحیح و غیر دقیق خواهد شد بنابراین برای جلوگیری از این خطا از وسیله بنام کمربند یا لیفت که روی دستگاه سوپرت سوار می شود و در زمان فشار بار از پشت و بالا بر قطعه کار فشار عکس میآورد تا حالت نرمال ایجاد شود نوع دیگر آن که بصورت ثابت روی ریل قرار می گیرد و از سه طرف قطعه کار را لمس کرده و حالت نگهدارنده نرمال و تکیه گاهی را ایجاد می نماید.
درن : وسیله ایست که برای تراش روی میله های توخالی بلند استفاده می شود که یا بصورت ساده و یا متحرک لوله را نگه می دارد.
گیره فشسنگی یا کلت : این وسیله برای نگهداشتن تیغه ها و مته ها و یا درن مورد استفاده قرار می گیرد و دارای سطح خارجی و مخروطی و شیار دار بصورت عکس هم قرار گرفته می باشد که در اثر فشار آوردن و محکم کردن، شیارها شیارهای آن به بهم نزدیک شده و قطعه خاص را محکم نگه می دارد.
فوتر : این وسیله عمل سه نظام دریل را انجام می دهد یعنی برای نگهداری استفاده می شود ولی بجای اینکه توسط آچار مخصوص سفت شود توسط دست پیچیده می شود و فکهای آن قطعه کار را مثل سه نظام محکم به خود نگه می دارد
گیره قلبی : وسیله ایست که در تراشیدن قطعات بین دو مرغک استفاده می شود که قطعه کار را داخل سوراخ آن قرار داده و توسط پیچی محکم می بندند و شاخک سرکج آن به صفحه نظام و یا پارچه های سه نظام درگیر می شود و باعث چرخانیدن قطعه کار در موقع گردش سه نظام می گردد.
مرغک گردان و مرغک ثابت : برای تراشکاری قطعات بلند که یکطرف کار در فکهای سه نظام قرار می گیرد. سردیگر آنرا که ابتدا با سنبه نشان اثر گذاشته مته مرغک زده شده است توسط مرغک گردان یا مرغک ثابت که روی دستگاه مرغک سوار می شود بعنوان تکیه گاه نگه داشته میشود. مرغک گردان بدلیل گردان و یا متحرک بودن نوک تیز آن بداخل جای مرغک روی قطعه کار فرو رفته و بدون اصطکاک همراه با کار می چرخد. و مرغک ثابت نیز برای نگهداری انتهای قطعه کار بکار می رود و گاهی نیز قسمتی از سر آن بریده شده خواهد بود مطابق شکل که می تواند جهت استفاده در کف تراشی مورد بهره برداری قرار گیرد
فرم تراشی و آج زنی :
یکی دیگر از کارهایی که توسط ماشین تراش انجام می پذیرد فرم تراشی است فرم یک دستیگره یا دسته سوهانی را درنظر بگیرید تراشیدن این نوع قطعات نیاز به مهارت تراشکار دارد.
نوع یک : تراشکار با استفاده از مهارت های بدست آورده توسط سوپرت طولی و عرضی بتدریج بار می دهد و در نتیجه پس از کنترل توسط شابلون قطعه کار را مطابق اندازه تولید می نماید.
نوع دو : برای فرمهای قست به قسمت روی کار رنده های ویژه ای توسط سند آماه می گردد و با فشار بار شکل رنده را روی کار ایجاد می نماید که درمجموع شکل مورد نظر بدست خواهد آمد.
نوع سه : به دستگاه رنده بند سوپرت در یک طرف رنده و در طرف موازی آن شاخکی بسته می شود که نوک شاخک با شابلون مماس خواهد شد که هرگونه شاخص در روی شابلون حرکت کند رنده نیز همانگونه کار را خواهد تراشید که البته می تواند حماله بصورت دستی یا اتومات پیشروی نماید و توسط دست با توجه به شکل شابلون بار مثبت و منفی عرضی داده شود تا در نتیجه شکل مورد نظر بدست آید.
آج زنی : معمولا برای گیرایی درسطح کار از آج زنی استفاده می شود وقتی تراشکاری قطع کاری به اتمام رسید مطابق شکل قطعه کار را به ماشین بسته و از وسیله آج زنی که دارای دو قرقره با مدلهای مختلف هستند استفاده می شود و روی قطعه آج زده می شود.
نکاتی که بایستی رعایت کرد عبارت است از :
1- چرخ آج زنی بایستی طوری انتخاب شود که فرم نمونه را ارائه دهد. یعنی فرم آج آن حالیت باشد که نقشه می خواهد
2- سرعت محیطی قطعه کار باید برابر با سرعت برش تراشی باشد
3- ابتدا قرقره ها را توسط بار دادن بداخل کار فرو برده و پس از ایجاد نقش شروع به آج زنی می نماید بهتر است از مایع کننده نیز استفاده شود.
4- نبایستی براده ها روی آج باقی بماند و بایستی سریعاً توسط برس سیمی تمیز گردد
چهار نظام : مواقعی پیش می اید که قطعات فرم استوانه ای ندارند و یا قطعاتی هستند از ریخته گری آورده شده اند، مثل یاطاقانها یا قطعاتی که فرم محفظه ای و شکلی غیر هندسی و غیر استوانه ای دارند.
در اینطور مواقع تراشکاری قطعه توسط سه نظام بطور صحیح انجام نمی پذیرد و بناچار از وسیله ای دیگر بنام چهار نظام استفاده می شود چند مهره که در پشت صفحه سه نظام قرار دارد را شل کرده و صفح را کمی دروان داده تا سوراخهای گشاد آن مقابل مهره ها قرار گیرد اکنون می توان سه نظام را از دستگاه جدا کرده و سپس دستگاه چهارم نظام رابه ماشین بست. بدین صورت که پس از سوار کردن چهارم نظام همان صفحه پشت را کمی جابجا کرده بطوریکه گشادی سوراخ ها از محور مهره ها دور شود اکنون پس از سفت کردن مهره ها می توان اطمینان حاصل نمود که چهار نظام در محل جدید محکم و مستقر شده است دستگاههای چهار نظام در دو نوع هستند. مستقل و یا منظم –چهار نظام منظم وسیله ایست که با چرخاندن آچار آن چهار فک مثل فکهای سه نظام با هم باز و بسته می شوند و بجای سه پارچه فک از چهار فک تشکیل شده اند. اما در چهار نظام مستقل همانطور محکم و مستقر شده است دستگاههای چهار نظام در دو نوع هستند. مستقل و یا منظم – چهار نظام منظم وسیله ایست که با چرخانیدن آچار آن چهار فک مثل فکهای سه نظام با هم بازو بسته می شوند و بجای سه پارچه فک از چهار فک تشکیل شده اند. اما در چهار نظام مستقل همانطور که از نامش پیداست با چرخانیدن آچارگیر فقط یک فک جابجا خواهد شد و برای هر فک پیچ همان فک را با آچار خواهند چرخانید.
این نوع چهار نظام دارای این حسن است که می تواند قطعات غیر منظم را در خود نگهدارد و هر نقطه دلخواه از سطح را در محور قرار دهد. تا بتوان نسبت به آن نقطه بعنوان مرکز با هر قطر دایره ای تراشکاری نمود.
طریقه بستن و تراشیدن یک درپوش مربع در چهار نظام :
برای آنکه بتواند زبانه برجسته نسبت به بدنه چهار گوش در پوش مطابق شکل کاملاً در وسط قرار گیرد موقع تراشکاری باید آنرا نسبت به خطوط وسط میزان کرد.
پیشانیهایی که باید تراشکاری شود لازمست نسبت به قسمتی که تراش نمی خواهد موازی باشد بنابراین نباید هیچ قسمتی لنگی جنبی داشته باشد و باید فواصل آن تا اطراف با هم مساوی باشند. برای تنظیم قطعه روی چهار نظام بهتر است از یک سوزن خطکش پایه دار استفاده شود بطوریکه وقتی قطعه کار بسته شد نوک یک سوزن خطکش پایه دار را به یک نقطه از دایره نزدیک کرده و چهار نظام را با دست دوران می دهیم و نسبت لنگی دایره را نسبت به نوک سوزن مقایسه میکنیم و با جلو و عقب بردن تک تک فکها دایره مورد نظر را در پیرامون محوری دستگاه هدایت می کنیم درلحظه ای که اطمینان پیدا شود قعطه ودایره آن در مرکز محور دستگاه قرار گرفته پس از محکم کردن فکها تراشکاری شروع خواهد شد.
معمولاً چهار نظام یا صفحه نظام را برای بستن کارهایی که فرم غیر هندسی و نامنظم دارند مورد استفاده قرار می دهند با توجه به اینکه فکهای مستقل چهار نظام می تواند بصورت رو و یا وارو قرار گیرد می توان برای قطعات بزرگتر نیز مورد استفاده قرار گیرد. برای توانایی بیشتر روی صفحه نظام و یا چهار نظام شیارهایی نیز ایجاد می شود که برای بستن قطعات مختلف قابل پیش بینی خواهد بود. علاوه بر کنترل توسط یک سوزن خط کش پایه دار گاهی اوقات بجای سوزن از ساعت اندازه گیری نیز استفاده می شود.
فهرست مطالب
مقدمه ۵
ساختمان یک ماشین تراش و توانایی آن برای کارهای مختلف ۸
دستگاه حماله یا حامل سوپورت ۹
کارهای قابل اجرا توسط ماشین تراش ۱۰
انواع ماشینهای تراش ۱۱
چگونه ماشین استارت شود؟ ۱۱
رنده های تراشکاری ۱۲
افزارهای تراشکاری – رنده تراش ۱۳
فرم لبه برنده افزار ۱۴
انواع رنده های تراشکاری ۱۵
نکات مهم در بستن رنده های تراشکاری ۱۷
مراحل مختلف در اجرای بستن و تراشیدن یک قطعه میله صاف ۱۸
انتخاب زوایا برای تیز کردن رنده تراش ۲۱
استفاده از دیاگرام سرعت برش ۲۳
محاسبات زمان در تراشکاری ۲۴
مراحل مختلف تراش یک میله زبانه دار ۲۵
کار با میکرومتر ۲۷
شرح مراحل انجام تراش روی یک قطعه خاص ۲۹
معرفی قطعاتی از ماشین تراش ۳۰
فرم تراشی و آج زنی ۳۳
آج زنی ۳۴
چهار نظام ۳۴
طریقه بستن و تراشیدن یک درپوش مربع در چهار نظام ۳۶
ساعت اندازه گیری ۳۷
ساختمان سه نظام ۳۸
مشخصات یک مته ۴۰
امتحان کردن سوراخ انجام شده ۴۱
سوراخکاری با ماشین تراش ۴۲
مخروط تراشی ۴۳
گونیای مدرج و گونیای متحرک ۴۷
پیچ بری توسط ماشین تراش ۴۸
طرز کار و عمل میله هادی و مهره قفل کن ۵۴
فرم تراشی ۵۶
تراشیدن لنگ یا تراشکاری خارج از محور ۵۸
وسایل اندازه گیری مورد نیاز در تراشکاری ۶۱
وسایل اندازه گیری های متغیر ۶۶
چگونه ابزار تراشکاری را تیز کنیم؟ ۶۹
چگونه مته ها را تیز کنیم ۷۲
مراحل تیز کردن رنده های تراشکاری ۷۳
زوایای رنده در تراشکاری ۷۳
