دانلود پایان نامه کارشناسی ارشد رشته روانشناسی و پرستاری
بررسی علل بازگشت معتادان به مواد
چکیده :
این
پژوهش یک مطالعه توصیفی است که به منظور بررسی علل بازگشت معتادان ترک
کرده به اعتیاد شهر تهران ، سال 1385 صورت گرفته است. در این مطالعه تعداد
80 نفر از معتادان مراجعه کننده به مرکز پذیرش، درمان و پیگیری معتادان خود
معرف سازمان بهزیستی و برخی مراکز دولتی به صورت در دسترس و مبتنی بر هدف
انتخاب شدند. روش گردآوری داده‌ها «مصاحبه ساختار یافته» بود نتایج این
بررسی درباره علل شغلی عود اعتیاد نشان داد: بیشستر افرادی که عامل «تماس
شغلی با مواد افیونی» شامل آنها می‌شد. (35=N، 75/43درصد) تاثیر این عامل
را در سطح زیادی مطرح کرده‌اند. در علل اقتصادی، اکثریت مددجویانی که
«ورشکستگی مالی» در مورد آنها صادق بود (10=N، 5/12درصد) تاثیر آن را در
سطح زیاد معرفی نموده‌اند.
در
علل تحصیلی، بیشتر افرادی که همکلاسی‌های معتاد داشته‌اند (4=N، 5درصد) و
در علل خانوادگی نیز اکثریت افراد مجردی که «برخورد نامناسبت خانواده» شامل
آنها می‌شد (6=N، 5/7درصد) همین‌طور افرادی که یکی از بستگان درجه اول
معتاد داشتند (4=N، 75درصد) تاثیر این دو عامل را در سطح زیاد عنوان
نموده‌اند. در ضمن افراد متاهلی که برخورد خانواده (پدر، مادر و ...) با
آنها مناسب نبوده (9=N، 25/11درصد) و در علل اجتماعی آنهایی که با دوستان
معتاد و منحرف معاشرت داشته‌اند (43=N، 75/53درصد) آن را در سطح زیاد
دانسته‌اند، در علل روانی، پنج عامل زیر مهمترین عوامل بوده‌اند: 1- «احساس
اجبار ذهنی برای مصرف مواد» (32=N، 40درصد) 2- «لجبازی» (11=N، 75/13درصد)
3- «فراموش کردن مشکلات زندگی» (14=N، 5/17درصد) 4- «شکست در عشق» (8=N،
10درصد) 5- «داشتن اطمینان کاذب به خود» (12=N، 15درصد).
لازم
به ذکر است تمامی افرادی که موارد فوق شامل آنها می‌شد، تاثیر این عوامل
را در سطح زیاد عنوان نموده‌اند و نیز اکثریت افرادی که دچار معلولیت یا
نقص جسمی بوده‌اند (9=N، 25/11درصد) تاثیر این عامل را در عود اعتیادشان در
حد زیاد مطرح کرده‌اند.برای بررسی ارتباط بین برخی از مشخصات فردی با علل
عود از آزمون آنالیز و اریانس استفاده شد، نتایج نشان داد که بین سن با علل
شغلی عود اعتیاد (136/0= P) و علل تحصیلی (0036/0= P)، بین وضعیت تاهل با
علل اجتماعی (03/0= P)، بین میزان تحصیلات و علل شغلی (0036/0= P) و علل
جسمی عود اعتیاد (037/0= P) ارتباط معنی‌داری وجود داشت، در مابقی موارد
ارتباط معنی‌دار نبود.
کلمات کلیدی:
اعتیاد
مواد مخدر
ترک اعتیاد
علل بازگشت معتادان به مواد
زمینه پژوهش:
کمتر
پدیده‌ای را می‌توان یافت که همانند اعتیاد، جوامع بشری را مورد تهدید
قرار داده باشد. با وجود خطرات و عوارض ناشی از اعتیاد، هر روزه به شمار
قربانیان دام مرگبار افزوده می‌شود و مشاهده صحنه‌های هولناک آن تاکنون
نتوانسته به عنوان هشداری جدی برای اجتناب سایر افراد به ویژه قشر جوان
جامعه تلقی گردد.در واقع این مساله یک مشکل بزرگ فردی و اجتماعی است که
علاوه بر عوارض جسمی و روانی آن برای افراد معتاد سلامت جامعه را نیز، از
نظر اجتماعی، اقتصادی، سیاسی و فرهنگی مورد تهدید و آسیب قرار می‌دهد
(فرجاد، 1377).
به
همین دلیل تمامی کشورهای جهان سعی دارند تا با تدوین برنامه‌های مختلف از
گسترش اعتیاد جلوگیری و به درمان و بازپروری معتادان جامعه خود بپردازند،
با این وجود، مشاهده می‌شود که برنامه‌های پیشگیری نتوانسته است در این
راستا به موفقیت چشمگیری دست یابد و همچنان سوداگران از بی‌تجربگی و مشکلات
مختلف جوانان سوءاستفاده کرده و به گسترش و رونق بازار خود مشغول هستند.
هر
ساله این مساله بغرنج تعداد زیادی از انسانها را به نیستی و نابودی
می‌کشاند، امروزه هزاران خانواده بی‌گناه به دلیل گرفتاری در دام اعتیاد در
حال متلاشی شدن هستند، اغلب معتادان از مشکلاتی مثل فقر، بیکاری،
بیماری‌های جسمی و روانی و مشکلات زناشویی و خانوادگی در رنج هستند.
می‌توان گفت که اعتیاد خاص یک طبقه یا گروه مشخص نیست و افرادی که از مواد
سوءاستفاده می‌کنند ممکن است در هر طبقه اقتصادی و اجتماعی قرار گیرند و
حتی ممکن است تفاوت‌های خیلی کمی با افرادی که هیچ‌گونه وابستگی دارویی
ندارند داشته باشند.
این
معضل بین افراد باسواد و بی‌سواد، مجرد و متاهل، و در میان شغل‌های مختلف
با شیوع متفاوت وجود دارد (فرجاد 1377 و دبره و اتونگ 1995). گزارش رئیس
یکی از بیمارستان‌های شیکاگو نشان داد که در حدود 15% پزشکان آمریکا معتاد
هستند و اعتاید به موادمخدر خطری برای پزشکان است و دانشمندان اروپایی طی
بررسی‌های خود به این نتیجه رسیده‌اند که افراد مرفه به خاطر رفع
نگرانی‌های خود به موادمخدر پناه می‌برند. (فرجاد 1374) در ضمن مطالعه‌ای
که در ایران روی 100 نفر از معتادان بستری شده در بیمارستان ونک صورت گرفته
نشان داده است که خطر ابتلا به اعتیاد برای تمامی مشاغل وجود دارد.
(احمدی، 1371).
فهرست مطالب
فصل اول معرفی پژوهش 1
زمینه پژوهش 1
سپاس 3
چکیده پژوهش: 5
زمینه پژوهش: 6
اهداف پژوهش 17
الف: هدف کلی 17
تعیین علل بازگشت معتادان ترک کرده ، به اعتیاد شهر تهران سال 1385 17
ب: اهداف اختصاصی 17
سوال‌های پژوهش 18
پیش‌فرض‌ها 19
اهمیت پژوهش 19
محدودیت‌های پژوهش 23
تعریف واژه‌ها 23
اعتیاد: اعتیاد عبارت است از 23
فصل دوم چارچوب پنداشتی: 26
تاریخچه اعتیاد و موادمخدر 26
الف) تاریخچه اعتیاد در نقاط مختلف دنیا 26
ب) اعتیاد در ایران 28
ماهیت سوءمصرف و وابستگی دارویی 30
جدول شماره 1: ملاک‌های تشخیصی برای وابستگی به مواد 33
فارماکولوژی ترکیبات تریاک 38
مکانیسم عمل و فاماکوکینتیک 39
انواع مواد افیونی 42
الف) تریاک 42
ب) مرفین 43
د) متادون 47
عوامل موثر بر اعتیاد 49
الف) عوامل فارماکولوژیکی 52
ب) عوامل روانی، شخصیتی 55
ج) عوامل خانوادگی 61
د) عوامل اجتماعی و فرهنگی 66
ضعف اعتقادات مذهبی: 71
فقر علمی و آگاهی اجتماعی: 71
گروه‌های سنتی ویژه: 72
عوامل اقتصادی 74
1- فقر 74
2- رفاه زندگی 75
3- نابرابری‌های اقتصادی و اجتماعی 75
ر) علل شغلی اعتیاد 76
ز) یادگیری و شرط شدن 78
عوامل دیگر مرتبط با سوءمصرف ترکیبات تریاک 79
الف) وراثت 79
عوامل روانکاوی 80
درمان اعتیاد به ترکیبات تریاک 88
الف) نکاتی که باید در درمان رعایت شوند 89
ب) درمان حاد مصرف بیش از حد ترکیبات تریاک 90
درمان سندرم قطع مصرف ترکیبات تریاک 91
عود، علل، پیشگیری 102
لغزش و لغزش مجدد (عود) 102
ب) عود 102
علل بازگشت مجدد معتادان به اعتیاد 106
پیشگیری از عود 115
مروری بر مطالعات انجام شده 128
فصل سوم: روش پژوهش 134
مشخصات واحدهای پژوهش: 135
روش گردآوری داده‌ها 136
ملاحظات اخلاقی 139
فصل چهارم:یافته‌های پژوهش 140
منابع فارسی: 198
منابع انگلیسی 205
