موانع کاربرد فناوری اطلاعات از نگاه مدیریت تغییر
چکیده
در
این مقاله، موانع کاربرد فناوری اطلاعات بررسی و از نگاه مدیریت تغییر،
تحلیل می‌شوند. بدین منظور، ابتدا با اشاره به سرمایه‌گذاریهای ملی و جهانی
در این زمینه، شواهدی از میزان موفقیت و شکست کاربرد این فناوری ارائه
می‌گردد. بررسی پژوهشها و مطالعات پیشین در زمینة موانع کاربرد این فناوری،
بخش بعدی مقاله را تشکیل می‌دهد که در آن در مجموع به 31 مانع اشاره
می‌شود. سپس لزوم دسته‌بندی این عوامل تبیین و معیارهای دسته‌بندی آنها
بیان می‌شوند. از آنجا که فناوری اطلاعات به عنوان عاملی برای تغییر شناخته
می‌شود، مدلهای تغییر نیز در دسته‌بندی مفهومی عوامل مؤثر بر کاربرد آن
قابل استفاده هستند.
برای
این دسته‌بندی از دو گونة «مدلهای محتوایی» و «مدلهای فرایندی» تغییر
استفاده شد. مدلهای محتوایی، مدلهایی هستند که بر محتوای تغییر تأکید دارند
و سازمان را به ابعادی تفکیک می‌کنند که تغییر باید در آنها صورت پذیرد.
مدلهای گونة دوم نیز مدلهایی هستند که به مراحل و اقدامهای لازم برای انجام
یک تغییر اشاره می‌کنند. در این مقاله، از مدل هفت بعدی «وارد» و «الوین»
به عنوان مدل محتوایی و مدل هشت مرحله‌ای «کاتر» به عنوان مدل فرایندی
تغییر برای دسته‌بندی و تحلیل موانع کاربرد فناوری اطلاعات استفاده شده
است.
کلید‌واژه‌ها :
مدیریت تغییر
مدلهای تغییر
فناوری اطلاعات
پذیرش فناوری اطلاعات
کاربرد فناوری اطلاعات
1. مقدمه
اهمیت
و نقش فناوری اطلاعات به عنوان عاملی پرقدرت در تغییرات اقتصادی و اجتماعی
(Winter and Taylor 2001, 1, 17; Freeman 1994) باعث گردیده
سرمایه‌گذاریهای زیادی برای توسعة آن صورت گیرد (Feinberg and Tokic 2004).
این سرمایه‌گذاریها در سال 2004 میلادی در بازار جهانی فناوری اطلاعات و
ارتباطات بیش از 6/2 تریلیون دلار بوده است و برای سال 2007 میلادی 2/3
تریلیون دلار پیش‌بینی می‌شود (WITSA 2004, 15). توجه جدی به این فناوری در
ایران از سال 1381 به بعد و در قالب قانون بودجه و آیین‌نامه‌های اجرایی
آن بود که هزینه‌کرد صدها میلیارد تومان را در این حوزه بویژه در بخش دولتی
امکان‌پذیر ساخت (قانون بودجة سال 1381، 42-44، 996؛ قانون بودجة سال
1382، 56-58، 1055؛ قانون بودجة سال 1383، 65-67، 998؛.هیئت وزیران 1381؛
هیئت وزیران 1382).
با
وجود حجم سرمایه‌گذاریها در این حوزه و منافعی که برای کاربرد آن بیان شده
(Peansupap and Walker 2005)، شواهد نشان می‌دهند میزان موفقیت کاربرد این
فناوری چندان رضایت‌بخش نبوده است (Luna-Reyes et al. 2005). به همین دلیل
پژوهشهایی در زمینة عوامل شکست یا موانع آن صورت گرفته است. در این
مقاله، نتایج این پژوهشها بررسی و تحلیل می‌شوند. بدین منظور، ابتدا شواهدی
از ناکامیها در کاربرد فناوری اطلاعات ارائه می‌گردد، سپس با مرور پژوهشها
و مطالعات پیشین، موانع کاربرد فناوری اطلاعات شناسایی و از نگاه مدیریت
تغییر، در چارچوب دو مدل محتوایی و فرایندی دسته‌بندی می‌شوند.
فهرست مطالب
موانع کاربرد فناوری اطلاعات از نگاه مدیریت تغییر 1
چکیده 1
کلید‌واژه‌ها : 1
1. مقدمه 1
2. ناکامی در کاربرد فناوری اطلاعات 2
3. موانع کاربرد فناوری اطلاعات در سازمانها 2
جدول 1. خلاصة پژوهشهای انجام شده در زمینة موانع کاربرد فناوری اطلاعات 4
جدول 2. مجموعة مهمترین موانع کاربرد فناوری اطلاعات 8
4. دسته‌بندی و معیارهای آن 10
4-1. معیار دسته‌بندی 10
4-2-2. مدل «کاتر» 12
5-2. موانع در مدل «وارد» و «الوین» 15
منابع 16
