|
جایگاه دموکراسی در ایران
جایگاه دموکراسی در ایران
|
|
| دسته بندی | پژوهش |
| فرمت فایل | doc |
| حجم فایل | 89 کیلو بایت |
| تعداد صفحات فایل | 218 |
جایگاه دموکراسی در ایران
پیشگفتار................................ 1
دموکراسی چیست؟.......................... 3
الگوهای دموکراسی........................ 6
ابعاد نو و کهنه ی دموکراسی.............. 11
انواع دموکراسی از دیدگاه سی. بی. مک فرسون 22
دموکراسی غیرلیبرالی: نوع کمونیستی....... 22
دموکراسی غیرلیبرالی: نوع توسعه نیافته... 28
موج جدید نظریه های گذار به دموکراسی..... 35
زمینه های سیاسی و اجتماعی فروپاشی رژیم های غیردموکراتیک و گذرا آن ها به دموکراسی ............... 42
تعارض دموکراسی و توسعه با توجه به ایران. 98
جنبش دموکراسی مردمی و تکالیف مبرم آن در ایران 103
موانع گذار به دموکراسی در ایران......... 110
نتیجه گیری.............................. 125
منابع و مآخذ 127
::=::=::=::=::=::=::=::=::=::=::=::=::=::=::=
پیشگفتار:
امروزه در آغاز سده ی بیست و یکم میلادی چنین به نظر می رسد که دموکراسی به عنوان نظام سیاسی بلامنازع در حال گسترش در سراسر جهان باشد. امروزه مبحث نظری گذار به دموکراسی و زمینه های اجتماعی آن مهمترین مبحث در جامعه شناسی سیاسی به شمار می رود و حتی می توان گفت که با توجه به اهمیت این مبحث، جامعه شناسی سیاسی چیزی جز جامعه شناسی زمینه های گذار به دموکراسی نیست. با افزایش شمار دموکراسی ها در ربع قرن اخیر دامنه‌ی نظریه پردازی درباره گذار به دموکراسی نیز به شیوه بی سابقه ای گسترش یافته است. برخی از نویسندگان از امواج پی در پی گذار به دموکراسی هر صحنه ی جهانی سخن گفته اند. هر موج دموکراسی مجموعه تحولاتی از که درطی مدت زمان نسبتاً معینی در دورن نظام های سیاسی گونانگونی در جهت پیشرفت فرایند های دموکراتیک رخ می دهد. ...
...
دموکراسی چیست؟
برای دموکراسی در طی این نیم قرن گذشته معانی متعددی بیان شده است از جمله: حکومت مردم، حکومت نمایندگان مردم، حکومت حزب مردم، حکومت اکثریت، دیکتاتوری پرولتاریا، حداکثر مشارکت سیاسی، رقابت نخبگان بر سر کسب آرای مردم، نظام چند جزبی، کثرت گرایی سیاسی و اجتماعی، حقوق برابر شهروندی، آزادی های مدنی و سیاسی، جامعه ی آزاد، جامعه ی مدنی، اقتصاد بازار آزاد، هر چه در بریتانیا یا آمریکا انجام می دهند پایان تاریخ یا هر چیز زیبای دیگر.
در عین حال که بسیاری از این تعاریف مشترکند و با یکدیگر همپوشی دارند بسیاری از آن نیز با یکدیگر ناسازگارند. رایج ترین این تقابل ها عبارتند از: دموکراسی به منزله‌ی مفهومی توصیفی[1] یا مفهومی تجویزی[2]؛ دموکراسی همچون رویه ای نهادی یا ایده آلی هنجاری؛ دموکراسی مستقیم در مقابل دموکراسی نمایندگی؛ دموکراسی نخبه گرا در مقابل دموکراسی مشارکتی؛ دموکراسی لیبرال در مقابل دموکراسی غیرلیبرال (پوپولیستی، مارکسیستی، رادیکال)؛ دموکراسی مشورتی[3] در برابر دموکراسی توده ای؛ دموکراسی سیاسی در مقابل دموکراسی اجتماعی[4]؛ دموکراسی به عنوان حقوق فردی یا خیرجمعی؛ دموکراسی به منزله ی تحقق برابری یا توافق در مورد تفاوت. تمامی این تعاریف بیانگر مجادله انگیز و بحث انگیز بودن دموکراسی است که هیچ تعریف مشخصی که اساساً در آن توافقی وجود داشته باشد، در درست نیست.
مفهوم دموکراسی به حکومت و مردم باز می گردد و حکومت باید به دست مردم و برای مردم باشد دموکراسی به طور کلی به عنوان یک ارزش اجتماعی و سازمان سیاسی ریشه در یونان باستان دارد و مبنای اولیه دموکراسی حکومت مستقیم توده مردم بوده است در اوخر قرن18 بعد از انقلاب آفریقا مسئله دموکراسی غیرمستقیم مطرح شد و با ظهور انقلاب فرانسه و تبلور مفهوم قدرت مردمی مسئله گسترش دموراسی بر سایر گروه ها مطرح شد به دنبال این مسائل متفکرانی مانند جان لاک و مونتسکیو مسئله محدود شدن قدرت دولت و تفکیک قوا را به هدف تقویت دموکراسی غیرمستقیم مطرح کردند لاک روسو با طرح دموکراسی مستقیم بر نقش توده مردم تأکید کرد در اواسط قرن نوزدهم مسئله دموکراسی توده ها خطر حاکمیت عوام را تجلی کرد با نهادینه شدن دموکراسی و سازمان های سیاسی آن اصول دموکراسی مقبولیت عام یافت در قرن 20 زنان در دایره دموکراسی قرار گرفتند. رابردال تحلیل می کند که استقلال دموکراسی در دولت های جدید نهادهای سیاسی را توسعه بخشید و دموکراسی غیرمستقیم جدید از سایر نظام‌های سیاسی متمایز است.
[1] - descriptive.
[2] - prescriptive.
[3] - deliberative democracy.
[4] - consensual democracy.
....
الگوی رادیکال از دموکراسی تکاملی
در روایت های هابز و لاک حاکمیت از مردم به دولت انتقال یافته ولی روسو معتقد است حاکمیت از مردم ناشی می شود و در ورای آن باقی می ماند و شهروندان از برابری سیاسی و اقتصادی برخوردارند. خصوصیات این دموکراسی عبارتند از: 1- وظایف قوه مقننه و مجریه تقسیم می شود 2- قوه مقننه متشکل از مشارکت مستقیم شهروندان در گروه های عمومی است. 3- مناصب در دست فرمانروایان است.
4- مناصب اجرایی به صورت مستقیم انتخاب می شود.
الگوی دموکراسی تکاملی
میل طرفدار دموکراسی نیرومند است که خطرات ناشی از حکومت فراگیر و مداخله گر را از میان بردارد و راه حل او به حداقل رساندن مداخله دولت است که هم موجب تکامل خویشتن و ایجاد شهروندانی متعهد و آگاه می شود از خصوصیات این دموکراسی عبارتند از1- جامعیت مردمی با حق رأی همگانی 2- تفکیک آشکار مجمع پارلمانی از بروکراسی دولتی 3- اعمال محدودیت برقدرت دولت تفکیک آن از طریق کنترل قانونی.
الگوی دموکراسی سوسیالیستی
مارکس و انگلس به این چنین الگویی معتقد بودند آنها بیان داشتند که در دنیای سرمایه داری صنعت خانه دولت می تواند بی طرف باشد و نه اقتصاد آزاد و اینان راه حل ساخت طبقاتی را ارائه دادند. براساس این الگو (سوسیالیسم و کمونیسم) تکامل آزادی همگانی در گرو تکامل آزادی هر یک از آنهاست. پایان استثمار لازمه آزادی است که منجر به برابری سیاسی و اقتصادی می شود. خصوصیات این الگو1- تبعیت کارکنان دولت از انتخاب دوری و عزل وکالت از جانب جامعه 2- توزیع مناصب اداری به صورت چرخشی یا انتخابی است. 3- وفاق، پایه اصلی تصمیم گیری در همه امور.
نخبه گرایی رقابتی و دیدگاه تکنوکراتیک
این نوع دموکراسی، عملاً حکومت سیاستمداران و روشی برای انتخاب نخبگان سیاسی کاردان و دارای بینش که می توانند قانونگذاری کنند و تصمیمات ارادی بگیرند حکومت پارلمانی توأم با قوه مجریه قوی، وجود رقابت میان نخبگان سیاسی و احزاب، سلطه ی سیاسی حزبی بر پارلمان از خصوصیات این نوع دموکراسی هستند.
