پایان نامه کارشناسی ارشد روان شناسی بالینی (M.A)
بررسی کارکردهای اجرایی لوب فرونتال در کودکان دچاراختلال کمبود توجه و بیش فعالی در مقایسه با کودکان عادی
چکیده
هدف از پژوهش حاضر بررسی کارکردهای اجرایی لوب فرونتال در کودکان دچاراختلال کمبود توجه و بیش فعالی در
مقایسه با کودکان عادی می باشد. جامعه آماری پژوهش را دانش آموزان دچار
بیش فعالی و دانش آموان عادی شهر کرج در سال 1391 تشکیل می دهند.نمونه
آماری این پژوهش را 60 نفر (30کودک مبتلا به بیش فعالی،30 کودک عادی)تشکیل
میدهد . برای جمع آوری داده ها از چهار آزمون ،تحت عناوین بندر گشتالت
،آزمون رایانه ای استروپ ،آزمون چیدن کارتهای ویسکانسین ،و خرده آزمون
شباهتهای وکسلر استفاده گردید.پس از تجزیه و تحلیل داده ها با نرم افزار
SPSS و آزمون تحلیل واریانس چند راهه نتایج بدست آمد که بین کودکان بهنجار و
کودکان دچار بیش فعال از نظر کارکرد لوب فرونتال تفاوت وجود دارد به طوری
که خطای درجا ماندگی در کودکان بیش فعال و توجه انتخابی ،توانایی تغییر
توجه و تفکر انتزاعی در کودکان بهنجار بالاتر از گودکان دچار بیش فعال است .
مقدمه
در کودکان ( به ویژه کودکان پیش دبستانی) فعال بودن، پر انرژی و با نشاط
بودن، پریدن از یک فعالیت به فعالیت دیگر هنگامی که محیط خود را کاوش می
کنند، عمل کردن بدون احتیاط؛ پاسخ دادن به طور تکانه ای به رویدادهایی که
در اطراف آنها رخ می دهد و واکنش های هیجانی سریع امری عادی است. اما
کودکانی که ویژگی های توصیف شده در بالا را به میزانی دارند که با سن آنها
تناسب ندارد و نقایصی را در فعالیت های عمده زندگی آنها ایجاد می کنند در
حال حاضر به عنوان کودکانی که اختلال بیش فعالی- نقص توجه دارند تشخیص داده
می شود. (انجمن روان پزشکی آمریکا[1])(کاکاوند،1385). این بیماری سال هاست
که شناخته شده و عوامل متعددی در ایجاد آن نقش دارند به نظر می رسد به نقص
در تکامل سیستم اعصاب مربوط باشد.انسان مجموعه ای از ساختمان های پیچیده
است و مغز اوج این پیچیدگی است از سویی ارتباطات وسیعی بین این ساختمان های
پیچیده با رهبری واحد مغز وجود دارد(محمدی کیا،1391).سه بخش عمده مغز که
به دنبال هم و در طول ساقه مغز[2] قرار می گیرند عبارتند از:
1. مغز Hآآااپسین[3]
2. مغز میانی[4]
3. مغز پیشین[5] (مهری نژاد،1389)
در طی تکامل مغز لب پیشانی جدیدترین بخش
شکل گرفته است و بزرگ ترین ساختار را دارد. (همان منبع ص 18).عملکرد
قشرفرونتال پیچیده و چند عاملی است.و در واقع صدمه به لوب فرونتال معمولا
کارکردهای اجرایی از جمله: حرکتی،تکلم ،انگیزش، بازداری، قضاوت اجتماعی و
ردیف بندی اعمال را تخریب می کند. (سادوک و سادوک، 2002؛ به نقل از محمدی
کیا،1391). علاوه بر این می توان گفت که کرتکس پره فرونتال در انتزاع، حل
مسئله، برنامه ریزی، اجرا و ارزیابی رفتار نقش مهمی دارد (علیلو و
همکاران،1389) این تخریب و اختلال ها باعث می شود که فرد (کودک) در
عملکردهای خود دچار مشکل شود. از این روی، هدف اصلی پژوهش حاضر، بررسی
کارکردهای اجرایی لوب فرونتال بر روی کودکان بیش فعال و کودکان بهنجار و
عادی است.
کلمات کلیدی:لوپ فرونتال-ADHD- کودکان عادی
فهرست مطالب
فصل اول(کلیات پژوهش)
مقدمه. 1
بیان مسئله. 2
اهمیت و ضرورت تحقیق. 6
اهداف پژوهش. 7
هدف کلی. 7
اهداف جزئی. 7
فرضیه های پژوهش. 7
تعریف مفهومی (نظری) و عملیاتی متغیرها. 8
خطای درجاماندگی. 8
توجه انتخابی. 8
توانایی تغییر توجه. 8
تفکر انتزاعی. 9
فصل دوم(ادبیات نظری و پیشینه پژوهش)
پیشینه نظری. 11
تاریخچه شناخت اختلال. 11
اختلال بیش فعالی- کمبود توجه. 14
نوع بی توجهی غالب. 15
نوع بیش فعالی ـ تکانشگری غالب. 16
نوع مرکب. 16
ویژگی های بالینی. 16
شناخت. 17
عواطف. 17
رفتاری. 17
سازگاری میان فردی. 17
سبب شناسی. 20
علل زیست شناختی. 20
عامل ژنتیک. 20
نظریه ساز و کار برانگیختگی. 22
نظریه ساختار عصبی. 22
علت رفتاری و خانوادگی. 23
عوامل مادرزادی و محیطی. 23
ملاک های تشخیص. 25
بیش فعالی- تکانشگری. 26
تشخیص اختلال. 27
زمان تشخیص اختلال. 27
همه گیر شناسی. 28
خلاصه ای از علائم و وضعیت کودکان. 29
خلاصه ای از عوارض وجود اختلال. 30
تشخیص ها ی افتراقی. 30
مشکلات سلوکی و اختلال های ضد اجتماعی. 30
سیر و پیش آگهی. 34
درمان. 35
آموزش والدین 35
آموزش معلمین. 35
استفاده از کلاس های مخصوص، گروه های مهارت اجتماعی و فردی. 35
درمان های روان شناختی (روان درمانی، تغذیه درمانی و ...). 35
درمان دارویی. 35
انواع کارکرد اجرایی. 41
کارکرد اجرایی به دو بخش تقسیم می شود. 41
لوب فرونتال. 42
عملکرد لوب فرونتال. 42
نوروآناتومی کرتکس فرونتال. 43
ناحیه پشتی- جانبی. 44
ناحیه تحتانی. 44
ناحیه میانی. 44
کارکردهای لوب فرونتال. 45
اختلالات لوب فرونتال. 49
پیشینه پژوهش. 50
پیشینه داخلی. 50
پیشینه خارجی. 57
خلاصه نتایج مباحث و پژوهش های پیشین. 58
فصل سوم(روش پژوهش)
روش پژوهش. 60
جامعه آماری. 60
نمونه و روش نمونه گیری. 60
اجرای پژوهش. 61
ابزار پژوهش. 61
آزمون بندر گشتالت. 61
آزمون استروپ. 63
آزمون ویسکانسین. 64
آزمون وکسلر. 67
خرده آزمون شباهت ها. 68
فصل چهارم(تجزیه و تحلیل داده ها)
روش تجزیه و تحلیل داده ها. 69
الف-ویژگی های جمعیت شناختی. 71
ب-یافته های توصیفی. 73
ج-یافته های استنباطی. 74
فصل پنجم(بحث و نتیجه گیری)
بحث و نتیجه گیری. 80
محدودیت های پژوهش. 82
پیشنهادات پژوهشی. 82
منابع. 83
منابع فارسی. 83
منابع خارجی.. 86
ضمائم 89
فهرست جداول
جدول 1 – 2 ویژگی های بالینی اختلال بیش فعالی – نقص توجه 18
جدول 2ـ 2 خلاصه مشکلات همراه با کودکان. 19
جدول 3-2 ویژگی های کلیدی بالینی. 24
جدول 4-2 شیوع نشانه ها در کودکان و نوجوانان و بهنجار به خوبی نشان می دهد. 28
جدول 5 ـ2 خلاصه ای از نقایص احتمالی مرتبط با. 33
جدول4-1: توزیع فراوانی سن در نمونه مورد مطالعه 73
جدول4-2: توزیع فراوانی تحصیلات پدر در نمونه مورد مطالعه 74
جدول4-3: توزیع فراوانی تحصیلات مادر در نمونه مورد مطالعه 74
جدول 4-4 میانگین و انحراف معیار آزمون های بندر گشتالت ،استروپ،وکسلر و ویسکانسین در دو گروه کودکان بیش فعال و عادی 75
جدول 4-5 تی استیودنت برای دو گروه مستقل. 76
جدول 4-6 تی استیودنت برای دو گروه مستقل. 77
جدول 4-7 تی استیودنت برای دو گروه مستقل. 77
جدول 4-8 تی استیودنت برای دو گروه مستقل. 78
جدول 4-9- نتایج آزمون یکسانی واریانس ها جهت تعیین معنی داری اختلاف میانگین. 79
جدول 4-10 خرده مقیاس های آزمون در افراد عادی و بیش فعال 80
